"કહા ગયે યે લોગ ..........૧."

સ્વ,દોલતરાય ઝાલા

જુનાગઢ નવાબ મર્હુમ રસુલખાનજી બાબી.K.C.S.I.

 

ઘણી સત્ય ઘટનાઓ અતિતમાં ડુબી જાયછે.સમયની આંધી નીચે દટાઈજાય છે.

કંઈક વિરલપુરુષોના જીવનવિષે લોકો અજાણ હોય છે.અને તેમનીયાદ સમયનાવહેણમાં.તણાયજાય છે. આવીજ એકસત્યઘટનાને હું શબ્દ-દેહસ્વરૂપ આપવાનોપ્રયાસ કરું છું.

             એકજમાનામાં જુનાગઢ મુસ્લિમસાશકોની હકુમતનીચે હતું. જુનાગઢ એક,સ્વતંત્રરાજ્ય હતું, અને બાબીવંશના નવાબરસુલખાનજી(૧૮૯૨-૧૯૧૧) તખ્તેનસીન  હતા  

જુનાગઢરાજ્યના નાણાકીયમેનેજેર,શ્રી.દોલતરાય ઝાલા હતા , રાજ્યનીતિજોરી ઉપરાંત નવાબસાહેબનું તોશાખાનું પણ તેનાહસ્તક હતું.નવાબસાહેબ ઝર-ઝવેરાત,હીરા-મોતી,અને આભુષણનાશોખીન હતા.તેઓ અવાર,નવાર તેનીખરીદીમાટે મુંબઈ જતાહતા.

  એકવાર તેવીજ રીતે ઝવેરાત,અને મુલ્યવાનહીરાની ખરીદીમાટે તેઓ મુંબઈગયા.તેની ગેરહાજરી દરમ્યાન બેગમસાહેબાને માણાવદરના ખાનને ઘેર કોઈ શુભપ્રસંગે જવાનુંથયું. બેગમસાહેબાએ તોશાખાના ના મેનેજર  દોલતરાયને તેજુરીમાંથી જોઈતા આભૂષણોની યાદી મોકલાવી,અને તે,મોકલવાની સુચનાઆપી.

દોલતરાયએ સંદેશવાહકને સુચનાઆપીકે "બેગમસાહેબાને કહો કે રાજ્યના નિયમઅનુસાર 

દાગીના તેજુરીમાંથી લીધાબદલ રજીસ્ટરમાં સહીકરી આપે.સંદેશો મળતાજ બેગમ સાહેબા 

કાળઝાળ થઇગયા."હું ૯૯૯ ગામની ધણીયાણી,અને રાજ્યનો નાનોનોકર, જે અમારાટુકડા ઉપરપળે છે  તે બેગમને સહીકરવાનું કહે?,દોલતરાયને કહો કે બેગમસાહેબા પોતાનીમાલિકીના દાગીના લેવામાટે સહી નહીંકરે".આ બાજુ દોલતરાય જેનુંનામ, તે ટસનામંસ નાથયા."સહીનહીં તો દાગીનાનહીં"તેવો વળતોજવાબ તેણેમોકલ્યો.ધુવાફૂવાથયેલા. બેગમસાહેબાએ માણાવદર જવાનું માંડીવાળ્યું.દુરંદેશી દોલતરાયને આગમના એંધાણ થઇગયા.તેણે પરિણામ વિચારી લીધું  

"રાજહઠ,સ્ત્રીહઠ,અને બાળહઠ"તે જાણતા હતા.તો પછી આ કિસ્સામાં રાજહઠ,અને સ્ત્રીહઠ, બંને જોડેહતા.

સત્યવાનને યમદૂતપાસેથી છોડાવવા માટેની સાવિત્રીની હઠપાસે, જો યમદૂતે ખુદ હારવું પડ્યું હોય તો બેગમસાહેબાપાસે નવાબ સાહેબનું શું આવે ?
થોડા દિવસોમાં નવાબ સાહેબ મુંબઈથી પાછા ફર્યાં.આ બાજુ બેગમસાહેબાએ નવાબને ઘટેલી બધી ઘટના થી વાકેફ કર્યા.બેગમ સાહેબાની એક જ અફરમાંગણી હતી કે "હવે રાજ્યમાં દોલતરાય ના જોઈએ" 

નવાબ સાહેબ ચતુરહતા. બેગમ સાહેબાને જેમતેમ મનાવી,અને વખત આવે વિચારીને પગલું ભરવાની ખાત્રી આપી.
એક દિવસ નવાબસાહેબે દોલતરાયને તેમની સામે હાજરથવા  શાહી ફરમાન મોકલ્યું. દોલતરાય પામી ગયા "રાજા,વાજા,અને વાંદરા "એ બધા સરખાજ હોય, તે તેના વર્ષોના અનુભવનો નીચોડ હતો.તેઓ શાહી ફરમાનનો સ્વિકારકરી નવાબસાહેબ પાસે હાજર થયા.ચતુરનવાબે દોલતરાયને મીઠો આવકાર આપ્યો અને પૂછ્યું "તમે જાણો છો,કે મેં તમને શામાટે બોલાવ્યા છે ?"
"ના,મને ખબરનથી,પણ અંદાજજરૂર છે. "દોલતરાય બોલ્યા..
નવાબે કહ્યું તમારો અંદાજ સાચો છે.મારી જાણમુજબ તમે બેગમસાહેબાને પોતાના દાગીનાઆપવાની ના પાડી હતી?તમારી હિમંત કેમ થઇ?" દોલતરાયએ જવાબ વાળ્યો,"નામદાર,આપ રાજ્યના રણી-ધણી છો, રાજ્યની તિજોરી,અને સમસ્તરાજ્ય આપનું છે,તો હું આપનીમાલિકીના દાગીનાઆપવાની ના કેમ પાડું ? હા, એ સાચું છે કે રાજ્યના નીતિ નિયમમુજબ મેં પત્રકમાં સહી કરવાનો આગ્રહ રાખ્યો હતો, જે બેગમ સાહેબાને માન્ય ના હતો.
"અન્નદાતા, હું રાજ્યનો નાનોનોકર જરૂર છું, પણ મારીવફાદારી,અને કર્તવ્યનિષ્ઠાનું મને પુરૂ ભાન છે.
જો મારી એ વફાદારીને આપ બેઅદબી,સમજતાહો, તો હું જરૂરકસુરવાન છું અને તેની કોઈપણ સજા ભોગવવા હું તૈયારછું.સિંહનીડણક જેવીમક્કમતાથી દોલતરાયએ જવાબઆપતા ઉમેર્યું,કે
" વાતરહી મારીહિમંતની,તો નામદાર નીતિ નિયમમુજબ જયારે આપેપણ ઘણીવાર પત્રકમાં સહીકરીહોય ? તો બેગમસાહેબાપાસે સહી માગવાનો કસુર જ ક્યાંથયો ? હિમત દોલતરાયની નથી,પણ જે રાજ્યના અન્નદાતાનું અન્ન ખાધુંછે, તેનીવફાદારીની હિમત હતી, છતાં હું આપની નજરમાં જો દોષિતહોઉં,,તો  લ્યો મારા પદત્યાગપત્રનો સ્વીકાર કરો" તેમ બોલી દોલતરાયએ ખિસ્સામાંથી કાઢી પોતાનું રાજીનામું ધરીદીધું.
૯૯૯ ગામનાધણી કાપોતો લોહી ના નીકળે તેવા થઇ ગયા.એક શબ્દપણ બોલવામાટે તેઓ શક્તિમાન  ના હતા.થોડીવારે નવાબસાહેબ બોલ્યા "દોલતરાય,હું તમને ઓળખું છું,પણ સમજી નોહ્તો શક્યો,તમારી વફાદારી બેનમુન છે. તમારામાટે મનેમાન છે ,તમારું રાજીનામું મારાથી કેમ સ્વીકારાય ?તમારી વફાદારી ની કદરરૂપે હું તમને એક વધારાનો ઈજાફો (Increment ) આપું છું , તેમ કહેતા  નવાબ સાહેબે દોલતરાયની પીઠથાબડી શાબાશી આપી.
નવાબ રસુલખાનજી, પ્રજાવત્સલ,ચાલક,અને સમજદારરાજવી હોવાનો પુરાવો તેણે આપ્યો . 
રાજ્યના એ વફાદારનોકર સ્વ. દોલતરાય કૃપાશંકર ઝાલા (Dec 1874  -Jan. .1949 ) તે મારા દાદા થાય ,
અને તેનાપોંત્ર હોવાનું મનેગૌરવ છે..
     આ વાતના સંદર્ભે જૂનાગઢના જ્ઞાતિરત્ન સ્વ.મુ. મહેશ્વરભાઈ પંચોલીના ભાણેજ શ્રી ધૂમકેતુ ત્રિવેદી પાસેથી એક વધુ કિસ્સો જાણવા મળ્યો તેઓ લખે છે કે
" સાંજે મુ. મહેશ્વરભાઈ સાથે વાત કરતાં એક નવી વાત જાણવા મળી.
સ્વ. મુ. દોલતરાય ઝાલા નવાબ સાહેબના નાણાં વિભાગના વડા હતા (F,A,C.A,O)
છાયા બઝાર મા (જૂનાગઢ ) રતનશી માવજીની આઈસ્ક્રીમની દુકાન સામે ડો.એમ.ટી. ઉપાધ્યાયના દવાખાના વાળું  મકાન પહેલાં મર્હુમ નવાબ સાહેબના મામાનું  હતું।  નવાબના મામા હોવાથી એમને રાજ્ય તરફથી વર્ષાસન પેટે અમુક રકમ મળતી તેમને સ્વ. દોલતરાય પાસે વધારાની રકમ માગી
ત્યારે સ્વ. ઝાલાએ ના પાડી અને કહ્યું " આપણે જે રકમ મળે છે તેથી વધુ રકમ મળવા પાત્ર નથી છતાં જોઈતી  હોય તો બીજે વર્ષે અપાતી રકમ માંથી એ બાદ થઇ જશે.સ્વ. ઝાલાજીના ઇન્કારથી મામા નારાજ થી નવાબ સાહેબને ફરિયાદ કરી નવાબે એમને બોલાવ્યા (આ વખતે પણ રાજીનામુ ખિસ્સામાં લઈને જ ગયા )
તે સમયે પણ જે બેગમ સાહેબા ને કહ્યું હતું એમ જ કહ્યું " હું આપું પણ રાજ્ય નહીં આપે "
નવાબે કહ્યું મામાને મારા હિસાબમાંથી આપો "(ત્યારે નવાબ સાહેબને પણ વાર્ષિક એક લાખ રૂપિયા વાર્ષિક અંગત ખર્ચ પેટે રાજ્ય તરફથી મળતા હતા
ત્યારે સ્વ, ઝાલાજીએ કહ્યું કે " જરૂર, પણ આપણા આવતા વર્ષના હિસાબમાંથી એટલી રકમ કપાઈ જશે અને તે માટે નવાબ સાહેબે લેખિતમાં એ બાંહેધરી આપવી પડશે ત્યારબાદ જ મામાશ્રીને એ રકમ મળશે"
ધન્ય છે એની હિંમત, કાનૂની સૂઝ,અને રાજ્ય તરફની એની વફાદારીને 

"નાનામાણસની મોટી વાત "

ઘણા વરસોપહેલાની આ સત્ય ઘટના છે મારાજીવનના યાદગારપ્રસંગોમાંનો આ એક છે.

  સફેદશર્ટ,સફેદધોતીયુ,માથે કાળીટોપી,અને લોંગકોટ એ મારા પિતાજીની જુનાગઢનાસમાજમાં ઓળખ હતી  

તંદુરસ્તી સારીહોવા સબબ નિવૃત્તિ બાદપણ પ્રવૃત્તિ તેનોશોખ હતો.

પોષમાસની હાડ થીઝાવી દે તેવીઠંડીનાદિવસો હતા,શિયાળો પોતાના અસલસ્વરૂપે ધ્રુજાવતો હતો આકાશમાંથી હિમવર્ષાજેવી ઠંડી વરસતી હતી,અને પવનના સુસવાટાથી ગાત્રો ઠુંઠવાતાં હતા

એક સમયે સવારે  નિયમમુજબ તેઓ બજારમાં શાક-ભાજી લેવાગયા.બજારમાંથી પરતફરતા તેનું ધ્યાન રસ્તા ઉપર બેઠેલા એક દુર્બળદેહધારી,ગરીબ ભિક્ષુક ઉપરપડ્યું.શિયાળાની કડકડતી ઠંડીમાં ભિક્ષુક ઉઘાડા શરીરે ભીખમાંગતો ધ્રુજતોહતો.વૃદ્ધ ભિક્ષુકના દેહ ઉપર ઠંડીથીબચવા એકપણ વસ્ત્ર ના હતું.

પિતાજી દુર્બળદેહધારી ભિક્ષુકપાસેગયા અને,પોતાનુંશર્ટ ઉતારી તેને આપ્યું થરથરકાપતા ભિક્ષુકની શુષ્કઆંખોમાં ભીનાશચમકી,અને હાડપિંજરજેવાહાથ દુવામાટે ઉઠ્યા .

ઘેરઆવતાજ મારી માંનું તેનાઉપર ધ્યાન ગયું.અને વિસ્મયસાથે પૂછ્યું "લ્યો,તમે આજે બજારમાં જતાશર્ટ   પહેરવાનુંજ ભૂલી ગયા?.ગંજી (બનીયન) ઉપર કોટપહેરીને જ ગયા હતા ?"પિતાજીએ સ્મિતસાથે જવાબ આપ્યો " ના.હું શર્ટ પેહરીને ઘેરથીગયો હતો,અને ઉતારીને પાછોઆવ્યો"ત્યારબાદ બનેલીઘટનાઅંગે બધી વાત કરી..               

      સ્ત્રીસહજ સ્વભાવથી મારીમાંએ પિતાજીને પૂછ્યું "તમે શર્ટ  ભિક્ષુકનેઆપ્યું તે તો સારુંકર્યું પણ તમે કેમ ભૂલીગયા કે તમારા તે શર્ટના ચારેબટન ચાંદીના હતા,તો તમે તે શર્ટ,બટન સાથેજ આપી દીધું...?"

પિતાજી ઘડીભર માં સામે જોતારહ્યા અને પછી તેને જવાબ આપ્યો "જુવો મારે તે ભિક્ષુકને ઠંડીથી બચવા શર્ટ આપવું હતું, હવાબારી (VENTILATOR ),નહિ તમે વિચારો તો ખરા કે બટન વિનાના શર્ટથી તે ઠંડીમાં પોતાનું રક્ષણ કેમ કરીશકે મને ખબર હતી,અને હું જાણતો પણ હતો કે શર્ટનાબટન ચાંદીના છે.પણ તેની લાચારી,અને ગરીબી સામે મેં કોઈ વિચાર જ ના કર્યો .બલ્કે મને તેવો સ્વાર્થી વિચાર જ ના આવ્યો"

મેં મારી માં સામે જોયું. તેના ચહેરાઉપર ક્ષોભ,અને શરમ દેખાતાહતા,અને મારા પિતાજીનીઆંખમાં આત્મસંતોષની એક જુદીજ ચમક મેં જોઈ .

થોડા મહિનાબાદ એકવાર હું તેજ રસ્તે બાઝારમાં શાક-ભાજી લેવાગયો.તે જ જગ્યાએ તે ભિક્ષુક ચાંદીના બટન સાથેનું તે જ શર્ટ પહેરીને ભિક્ષામાંગતો હતો કદાચ તેને બટનના ધાતુ અંગે ખબર નહિ હોય.                                                                                                                    

..                    

The Power Of Pen

Mr. Vyomesh Jhala.

     The " WORD" PEN, is really a very small with only two words, in saying, but it has amazing power to change the "WORLD". Many has said that "PEN IS STRONGER THAN THE SWORD". in fact its really true, I find it liitle difficult to explain THE MAGIC OF PEN POWER. in such a short time, still how ever i will try my best to saw you the unimagined happenings in the world.
I can say that . from A TO Z, has proved the effect of pen power in various fields,
From ABRAHAM LINCON, TO ZINHA, (ex. presidant of Pakistan ) , and ARBINDO, TO ZULFICAR ALI BHUTTO. .
not only in politics, but look  all the fields of the world
Litarature, Art, Commerce, Agriculture, Music, Culture,Politics, and every where power of pen has proved the importance of it.
In litarature, I can quote, Shakespear, and Milton, as English writer, What a wouderfull things he gave to the world, ?
In Sanskrit, Kalidas, And Panini,, gave mirecle litareture ,
In Gujarati, Dr, Kanailala Munshi,  In Bangloli, Rabindranath Tagor.. A NOBEL PRIZE WINNER FOR HIS "GITANJALI " In Marathi Vir Sawarkar,"MANJI JANAM THEP"
Whats that all. ? are they not the mirror of  the society,& beauty of nature, ?
Pen has proved its power since  the age of our GREAT EPICS, RAMAYAN & MAHABHARAT
in politics, ABRAHAM LINCON CHANGED THE MIND OF PEOPLE WITH WORDS ONY ? What NEHRU, AND, SARDAR did ..? thanks to there words flowed out of theire pen who gave us indipendance.Obama, An african moor controll the presidance ship of U.S.A., how..?
Its only coz of his strong pen power resulted in his lectures and speeches, He won the hearts of WHITEMEN there.
Pen has much more effect rather than any things.
           "Pen can make you laugh, pen can cry you,
            Pen can make you green, Pen can dry you.
            Pen can bloom you  pen can withered you.
            Pen can kill you, Pen can let  live you
            Pen can curse you, Pen can bless you.
            Pen can creat smile, Pen can creat hate too."
             
Dr, Walt, Russian writer made a revolution only with the help of pen, ? What Vinoba Bhave did .. ? Many rude, illitarate, Dakkos, changed the mind by the words of Vinobaji.And surendar them selves.LalaBahadur Shshtri made GREEN REVOLUATION in India, only with the help of Pen ..?
Pen has proved its power, sawing the world that it can turn any unturn things  in the world, amezingly.
The WOrd, is a son of Pen,, When Pen starts to flow like river, Words comes out through pen and some times in  form of the speeches too.
         My Elders, Friends, and all to day here, pl. let me tell you that Pen provide you strength to fight against any evil, of the world, Pen is a Light, in darkness, it has a power of 1000, of burnig candels.and that is why it is said that " A MAN HAS TWO EYES, WHILE PEN HAS FOUR EYES, IF NOT IN THE HAND OF A BLIND MAN (ILLITERATE ONE)
     With all this .
    Thank you all.


   

Move...InboxDIL KI BAT.......hellovyomjyot