ડો ધીરજરાય મથુરાદાસ વસાવડા .

     જુનાગઢની યુવા પેઢીમાંથી બહુજ ઓછા લોકો એ આ નામ  સાંભળ્યું હશે પણ હા , તેની ત્રીજી પેઢીને લોકો જુનાગઢ માં વધુ જાણતા હશે
વાત છે, છાયાબઝાર જુનાગઢ ખાતે આવેલા દવાખાનાના એક બહુ નામી ડોક્ટર ની,
ડો. ધીરજરાય  જુના જમાનાના L.C.P.S. ડોક્ટર હતા, અને જનરલ પ્રેક્ટીસ કરતા હતા  તે જમાનામાં સ્પેશ્યાલીસ્ટ કે સુપર સ્પેશ્યાલીસ્ટ જુનાગઢ માં ન હતા તેમ છતાં ડો ધીરજરાય નું નામ દર્દીઓએ
"દમના દાકતર " પાડ્યું હતું જુનાગઢ માત્રમાં નહી પણ સારાયે સૌરાષ્ટ્ર અને ગુજરાતના અનેક ગામમાં તેની નામના દમના સ્પેશ્યાલીસ્ટ તરીકે હતી મારી જાણ  મુજબ તેની એક પેટન્ટ ફોર્મ્યુલાથી તે એક વિશિષ્ઠ ઇન્જેક્શન બનાવતા હતા કે ભયંકર દમના દર્દીને તે ઇન્જેક્શનથી એક વર્ષ દમ કે શ્વાસ ની પીડામાંથી મુક્તિ મળવાની ગેરંટી હતી.
ટૂંકું કદ, યુરોપીયન જેવી ગોરી ચામડી, લખોટી જેવી ગોળ માંજરી આંખો, હસમુખો અને આંનદી  સ્વભાવ  અને નિદાન ઉપર નું તેનું પ્રભુત્વ તેની ગજબની ખૂબી હતી
દમના દર્દીને અમુક ખોરાકની પરેજી પાળવાની હોય છે તેનું લગભગ 15/16 વસ્તુ નું લીસ્ટ તેઓ મોઢે બોલી જતા
સીહોર થી મેહસાણા સુધીના દર્દીઓને મેં ત્યાં આવતા જોયેલ છે
તેમના નિધન પછી તેના પુત્ર સ્વ.ડો  અશ્વિનીકુમાર વસાવડા ( ઇન્દુભાઇ )
પણ તેવાજ હોશિયાર તબીબ હતા .
આજે સ્વ. ડો ઇન્દુભાઇના પુત્ર ડો. અભિલાષ વસાવડા ચર્મરોગના નિષ્ણાત તરીકે ત્રીજી પેઢીએ તબીબી સેવા આપે છે.
   

परोपकारे विभाति सूर्य ...! ! !

સ્વ.મુ. સૂર્યકાંત રામપ્રસાદ ઓઝા. .(1923-2012)

          દુનિયામાં ઘણા જીવો જન્મ લે છે અને સમયાન્તરે અનેક લોકો મ્રત્યુ પામી દુનિયા  છોડી જાય છે   પરંતુ અનેક વિઘ્નો વચ્ચે,સંકટો અને સમસ્યાઓનો સામનો કરતા  ઝીન્દાદીલીથી જીવી જઈ,પોતાના દુઃખ-દર્દને રોયા વિના જીવી જનાર માણસ  પોતાની જિંદગીના નાટક નો સફળ કલાકાર ગણાય છે.
    નાનીવયે પિતા ગુમાવ્યા,પછી જ્યેષ્ઠપુત્ર તરીકે વિધવા માં,દિવગંતબેનની બાલ્યાવસ્થા ધરાવતી પુત્રી,બે નાના ભાઈઓ,અને પોતાનીપત્નિ,અને ચાર સંતાનો,આમ કુલ 9 વ્યક્તિઓના ભરણ-પોષણ અને તમામ જવાબદારી પોતાના ઉપર આવીપડી.
અખાડાના શોખીન,અને બાલ્યાવસ્થાથી જ અખાડા ખુંદીને શરીર સૌષ્ઠવ ધરાવતા, યુવાન સુર્યકાંતે ,
આ બધી જવાબદારીને પોતાની જ મિલકત સમજી જાળવી લીધી, અને મેટ્રિક સુધીનો અભ્યાસ કરી ભાવનગરની તાર ઓફીંસમાં કારકુન તરીકે નોકરી સ્વીકારી લીધી
તે સમયે તાર મોકલવા તથા આવેલા તાર યાંત્રિક રીતે ઉતારવાના મશીનો હતા"ટક ટકિયા મશીન " ચલવવાની ખાસ તાલીમ અપાતી હતી.તે બધું શીખી,પારંગતતા પ્રાપ્ત કરી તે ધીમે ધીમે આગળ વધ્યા , તેની પ્રગતિની,ગતિ કરતા વધુ ગતિથી તેઓની જવાબદારી વધતી ગઈ.
શિશુ અવસ્થાની માં વિનાની ભાણેજ મોટી થઇ,તેને પરણાવવાની જવાબદારી આવી,માંની વૃદ્ધાવસ્થામાં દવા-દારૂનો ખર્ચો વધ્યો,નાના ભાઈઓ કોલેજ માં આવ્યા, તેના અભ્યાસ ની ફી વધી પોતાના સંતાનો માં 3 પુત્રીઓ,અને એક પુત્ર મોટા થયા તેના શિક્ષણ અને સામાજિક પ્રસંગો નજીક આવ્યા,
તેમ છતાં હમેશા હસતામોઢે તે બધું સ્વિકારીલઈને 9 ખાવાવાળાસામે એક કમાનારો હિમત હાર્યા વિના આ એકલવીર આગળ ધપે રાખ્યો.
God helps those who helps themselves ના નિયમ મુજબ ઈશ્વરે તે તમામ પડકાર ને પહોંચી વળવા તેને સામર્થ્ય આપ્યું અને એક ભાઈ ને M,Com, અને બીજા ને D.E.બનાવ્યા.ભાણેજના લગ્ન પણ કૌટુંબિક  પરમ્પરામુજબ પર પાડ્યા,ભાઈઓના લગ્ન અને પોતાના પણ ચારેય સંતાનોના લગ્ન ધામેધૂમે કર્યા
આર્થિક વ્યવહારોને પહોંચીવળવા તેઓ એ શિયાળાની  કડકડતીઠંડી,અને ચોમાસાના ધોધમારવર્ષાદમાં ઓવરટાઈમ કર્યા તે ઉપરાંત વડીલ માં તેની સાથે હોય સતત મહેમાનો નો મારો પણ ચાલુજ
તે બધાને એકલે હાથે પહોંચી વળી,નિવૃત થયા,પણ તેની નિવૃત્તિ સમયે પોતાના સંતાનો ની જવાબદારી બાકી હોય તેમને ભાવનગરની રબ્બર ફેક્ટરીમાં નોકરી શરુ કરી.
આજીવન તેની સાયકલ તેનો મિત્ર અને સખા રહી
આખી જિંદગી જે માણસે નોકરી કરી અને તૂટી ગયો તેને 75 વર્ષ સુધી "પોતાનું મકાન" ન બનાવી શકયા , પણ "પોતાનું કુટુંબ "જરૂર બનાવી શક્યાઅને તે તેને માટે એક ગોંરવ હતું, સૌથી મોટી નોંધપાત્ર ઘટના તો એ છે કે,સતત ગરીબી,તંગી,આર્થિક ભીંસ વેઠવાછતાં કોઈ દિવસ કોઈ પાસે નથી હાથ લાંબો કર્યો, કે નથી કોઈની અપેક્ષા સેવી સલામ છે આ કર્મવીર,કદાવર મનોબળ વાળા ખુદ્દાર,ટેકીલા,સ્વમાની ઇન્સાનને
     મજબુત બાંધો અને કસાયેલું માનવ શરીર આખરેતો માટીનું જ બનેલું છે,?
 તેથી ધીમે ધીમે ઘસાતું ગયું અને,કુટુંબના ઉદ્ધારમાટે હોમાઈ જવાનું નક્કી કરીલેનાર આ નરબંકો 90 વર્ષ ની વયે તા,26 ડિસેના રોજ આ ફાની દુનિયાને છોડી,પરિવારના ઉદ્ધારકે સુખી અને લીલાછમ વડલાજેવા વિશાળ પરિવારને આખરી સલામ કરી પરલોકમાં સંચર્યો
   મુ સુર્યકાન્તભાઈને મારા કોટી, કોટી વંદન તેની જીન્દાદિલી,તેનો હસમુખો સ્વભાવ,અને જવાબદારીથી ન છટકવાની વૃતિ,તથા,વિકટ પરીસ્થીતીમાં પણ ધૈર્ય,અને હિમત ન ગુમાવવાનો,મને એક બોધપાઠ છે
સ્વ વિદ્યાબેન,અને સ્વ રામભાઈના જ્યેષ્ઠપુત્ર સુર્યકાન્તભાઈએ આજીવન ભેખધારીની જેમ પોતાનું સમગ્ર જીવન કુટુંબ પાછળ સમર્પિતકરીને, સંસ્કૃતની કહેવત યથાર્થ ઠરાવી   परोपकारे  विभाति सूर्य ...! ! !   

"કહા ગયે યે લોગ .......૨."

1906-2007

સ્વ. અરવિંદરાય દોલતરાય ઝાલા. M.A.(English )L .L ,B .. 

મજબુત,બાંધો,વાંકડિયાવાળ,શ્યામવર્ણ,મોહક્વ્યક્તિત્વ,અંગ્રેજી ભાષાપરનું 
ફાંકડુ પ્રભુત્વ,સુંદર વાકચાતુર્ય,અને  યુવાનીની ખુમારી તેના વ્યક્તિત્વનું,જમાપાસું હતું.વતનમાં રહીને નોકરી શોધવી શરૂ કરી.તે દરમ્યાન માં,જુનાગઢની બહાઉદ્દીન કોલેજમાં અંગ્રેજીના અદયાપકની એક જગ્યા ખાલીપડી.અને તે માટે ઉમેદવારપાસેથી અરજી માગતી જાહેરાત રાજ્યના વર્તમાનપત્રમાં વાંચી,તેણે તેનેમાટે પોતાની અરજી મોકલાવી.તે
સમયે જુનાગઢરાજ્યના સચિવાલયમાં મર્હુમ વલીમહમદખાન બાબી(એક સમયની પ્રખ્યાત સિનેઅભિનેત્રિ,પરવીનબાબીના પિતાશ્રી)રાજ્ય શિક્ષણવિભાગમાં  ઉચ્ચાધિકારીતરીકે ફરજ બજાવતા હતા.જયારે
અરવિંદરાયના પિતાશ્રી દોલતરાયરાજ્યના નાણાકીય અધિકારી હતા.
એક જ કચેરીમાં જુદાજુદા વિભાગમાં ફરજ બજાવતા,બન્નેઉંચ્ચ અધિકારીઓ વચ્ચે ગાઢદોસ્તી હતી

એક દિવસ બાબીસાહેબે દોલતરાયને કહ્યું"દોલતરાય,તમારો અરવિંદ નોકરી શોધે છે ?

આપણી કોલેજની જાહેરાતના અનુસંધાને તેની અરજી મને મળી છે."
મુત્સદ્દી  દોલતરાયએ ટુંકો જવાબ આપ્યો,"સારૂ."

બાબી સાહેબને પોતાની અપેક્ષામુજબનો  પ્રતિભાવ ન મળતા થોડીવારના મૌન પછી તેણે આગળ ચલાવ્યું ,"હા પણ આપણે વર્તમાનપત્રમાં આપેલી જાહેરાત મુજબ તે અરજીઉમેદવારે રાજ્યના શિક્ષણ વિભાગને સીધી ન મોકલતા તે  through  proper  channelમોકલવાની  રહે છે, જયારે અરવિંદે શરતચૂકથી તે અરજી રાજ્ય ના શિક્ષણવિભાગ નેસીધીમોક્લેલીછે.જો તમે કહો તો તે અરજી નિયમ મુજબ પાછી ન  મોકલતા હું સ્વીકારી લઇ અને" અરજી આવક બુક" (Inward Register) માં નોંધાવી દઉં

ચાલક અને બુદ્ધિશાળી દોલતરાયને સમજતા વાર ન લાગી કે બાબી મારા સિદ્ધાંતવાદી

સ્વભાવની કસોટી કરે છે.અર્ધ મીચેલી આંખે દોલતરાયએ બાબીસાહેબ સામે જોઈ અનેપૂછ્યું 
"બાબી સાહેબ,જો અરવિંદ મારો પુત્ર ના હોત અને અન્ય ઉમેદવાર હોત તો તમે તેઅરજી નું શું કરત ? જો અરવિંદની અરજી રાજ્યની આપેલી જાહેરાત મુજબ હોય, તો મનેપૂછવાનું રહેતું નથી,અને જો રાજ્યની જાહેરાતના Norms મુજબ ના હોય તોપણ મનેપૂછવાપણું રહેતું નથી ?તમે રાજ્યના શિક્ષણવિભાગના વડા છો,નીતિ-નિયમને વળગી રહીને તમારે નિર્ણય લેવાનો છે.નિયમ મુજબ,થતું હોય તેમ કરો." બાબીસાહેબને પોતાની  અપેક્ષા મુજબનો જવાબ ન મળતા છોભીલા પડીગયા.

બીજે દિવસે બાબી સાહેબે અરજી ઉપર શેરો મારી અરજી અરવિંદરાયને  પરત કરી.

"Candidate is instructed to submit the application through proper channel”

આ બાજુ અરવિંદરાય પણ ખુમારી વાળા હતા.  અરજી પાછીમળતા તેણે તે જગ્યા માટેફરી અરજી ન કરતા અમદાવાદની એચ.એલ.કોમર્સ કોલેજમાં પ્રાધ્યાપક તરીકે જોડાઈપોતાની કાર-કીર્તિ શરૂ કરી..જો દોલતરાયએ ધાર્યું હોતતો પોતાનાં હોદ્દા,અને સબંધનીરૂએ પોતાનાપુત્રને ઘર-આંગણે,વતનમાં નોકરી  અપાવી શક્યા હોત.અને અરવિંદરાયને વતનની બહાર જવાની જરૂરત ઉભી થઇ ન હોત.આજકાલ માં-બાપો સંતાનને વતનમાં,કે વતનની નજીકનાશહેરમાં નોકરી અપાવવા માનતાઓ માને છે, કચેરી,અને અધિકારીઓના ઉંબરો ઘસે છે, પદાધિકારીઓની ચાપલુસીકરવા,અને લાંચઆપવા પણ તૈયાર થાયછે તેવા સંજોગોમાંપણ ,દોલતરાય એ સંતાનનાં સ્વાર્થખાતર  પોતાના સિદ્ધાંતસાથે બાંધ-છોડ ન કરી(કદાચ મોરારજીભાઈએ સિદ્ધાંતનાં પાઠદોલતરાય પાસેથીજ શીખ્યા હશે.) 

સિદ્ધાંત અને સંતાન  માં દોલતરાય એ સિદ્ધાંત ને પ્રાધાન્ય આપ્યું

 દોલતરાયએ પુત્ર અરવિંદરાય ને કહ્યું "જુનાગઢની બહાર નોકરી કરવામાં જ  તારુંહિત અને ભવિષ્ય
ઉજળું છે "

'तुलसी वहा न जायियो जहा बाप को गाम,

दास,गयो तुलसी भयो,भयो तुलसियो नाम "

અને બન્યુંપણ એવુજ,તે સમયનું જુનાગઢ અરવિંદરાયની કારકિર્દીમાટે ખાબોચિયા સમાન હતું, ગુજરાત યુનીવર્સીટીના મુખ્યમથક અમદાવાદખાતે તેને વિશાળતક પ્રાપ્તથઇ,પી.જી,વિદ્યાર્થીઓના માર્ગદર્શકરહેવા ઉપરાંત તેઓ યુનીવર્સીટીની સેનેટના અનેકવખત સભ્ય રહીચુક્યા હતા,તદુપરાંત બેંક ઓફ બરોડાની સ્ટાફ ટ્રેનીંગકોલેજનાપણ તેઓ વીઝીટીંગ પ્રોફેસરતરીકે સેવાઆપતા હતા.
યુનીવર્સીટીમાં,તેમજ વિદ્યાર્થીઓમાં જબ્બરખ્યાતીસાથે નામનામેળવી,અંગ્રેજી ભાષાનાપ્રોફેસર હોવા ઉપરાંત અંગ્રેજીસાહિત્યના ઊંડાઅભ્યાસુ હોવાનેકારણે તેમનીપાસે ભણીગયેલા અનેક વિદ્યાર્થીઓ આજે પણ એમને આદરપૂર્વક યાદકરી નમન કરે છે

સિદ્ધાંતવાદી સ્વ. દોલતરાય ઝાલા (21Dece ,1874 to 17  Jan .1949 )મારા દાદા થાય.   

 અને,સ્વ. પ્રોફ. અરવિંદરાય  દોલતરાય  ઝાલા  (13,Oct ,1916 ,to 31 ,Aug.2007 )

મારા વિદ્વાન કાકા થાય.

I am Proud of them.

Preview

Preview