"ઢળતી સાંજનો સમય હતો ઉપરા ઉપર બે ત્રણ શબ વાહીનીઓ ઢગલાબંધ મૃતદેહો ભરીને સ્મશાનને દરવાજે ઠલવાતી હતી.ઢગલામાં પડેલ.થ્રિ લેર પ્લાસ્ટિકમાં વીંટળાયેલા મૃતદેહોના ખડકલા પાસે ઉભો હતો એવામાં પ્લાસ્ટિક કવર ચીરીને એક મડદું બેઠું થયું.મારી સામે જોઇને ખડખડાટ હસ્યું અને પૂછ્યું,
" અરે,સાહેબ આપ અહીં ક્યાંથી ?
અમારી સાથે આપનું પણ કોઈ છે ?" કોઈને મુકવા આવ્યા છો ?"
ભયભીતાવસ્થામાં થરથર કાંપતા મેં કહ્યું "ના ભાઈ આ પેટ......"
મારું વાક્ય પૂરું થાય એ પહેલાં
બાજુમાં પડેલો મૃતદેહ ધીમેથી ગણગણ્યો "મરેલો મરેલાને ગણવા આવ્યો છે"
પહેલા મૃતદેહે પૂછ્યું ",સાહેબ,મને ઓળખ્યો ?
હું:- ના.તું કોણ અને તારું નામ શું ?"
મડદું:- લે,સાહેબ મને ન ઓળખ્યો ? હું તમારી પાસે ભણતો અને અભ્યાસ પૂરો થયા પછી.પણ આપણે અવારનવાર મળતા રહ્યા છીએ"
હું:-" હશે.પણ તારું નામ શું ?"
મડદું:- "સાહેબ,હું ચંદુ બુધાલાલ, પણ તમે મને
#ચંબુ કહીને બોલાવતા."
સાહેબ,તમને યાદ છે ?
* શહીદ દિને દેશના શહીદો માટે તમે અમારી પાસેથી ફાળો ઉઘરાવતા ?
* વસ્તી ગણતરી સમયે હાથમાં પેન્સિલ અને પત્રક લઈને અમારી શેરીમાં આવતા ?
* ચૂંટણી સમયે નેતાઓની સભા ઓમાં અને રેલીઓમાં તમે અમને ખટારામા ઘેટાં બકરાંની જેમ ભરીને સભા સ્થળે લઈ જતા ?
* ગયા ઉનાળુવેકેશન દરમ્યાન ચૂંટણી પૂર્વે મતદાર યાદી તૈયાર કરવા બપોરે ધોમ તડકે તમે મારે ઘેર આવ્યા હતા અને લૂ લાગી ગઈ હતી.?
*મધ્યાન ભોજનમાં રોજનું રાશન તોળીને રસોડે આપતા,રસોઈ બનતી હોય એનું ધ્યાન રાખતા અને બની ગયા પછી ચાખવાની ફરજ પણ તમારી હતી.
*રેશનની દુકાને વેપારી ઘાલમેલ નથી કરતોને એના સુપરવીઝનમાં તમે હતા ત્યારે આપણે મળ્યા હતા ?
* ગઈ ચૂંટણીએ તમે પોલિંગ એજન્ટ તરીકે બુથ ઉપર હતા ?
* મત ગણતરીમાં પણ તમારી ફરજ ઉપર હતા ત્યાં આપને મેં જોયા હતા.
* જાહેર સમારંભમાં અન્નનો વેડફાટ ન થાય એ જોવા અને ડિશ ગણવા તમે પંચાયતને રસોડે હતા ?
* મારા ખેતરમાં તીડ આવ્યા ત્યારે તમે થાળી વગાડી તીડના ટોળાને ભગાડ્યા હતા ?
* કોરોનાની રસીકરણ દરમ્યાન પણ તમે કેન્દ્ર ઉપર ફરજે હતા
*"આદર્શ શિક્ષકની ફરજો" ઉપર તમે અમને ભાષણ આપ્યું હતું.અને શિક્ષણાધિકારી સાહેબે તમારી પીઠ થાબડી હતી.યાદ છે એ બધું ?
મને તો આ બધું નજરે તરે છે.
આજ બપોરે કોઈ એક મૃત શિક્ષકના શબને કોઈક સાથે વાત કરતા સાંભળ્યા હતા કે મહામારીને કારણે શાળાઓ બધી બંધ હોવાથી આવતા દિવસોમાં શહેરમાં રાત્રીના 8.00 થી સવારના 6.00 સુધીનું રાત્રી કરફ્યૂનુ પાલન ચુસ્ત રીતે થાય છે કે નહીં એનું ચેકિંગ પણ "માસ્તર ગણ"ને સોંપાશે અને એ માટે તમોને "સ્પેશિયલ કરફ્યૂ પાસ" પણ આપવામાં આવશે.એવી ગામમાં હવા છે એ સાહેબ એવું પણ બોલ્યા કે "જો એ સાચું હોય તો ભલું થાય કોરોનાનું કે હું છૂટી ગયો"
સર,જુઓ તો ખરા તમારા માસ્તર લોકોની વફાદારી ઉપર સરકારને કેટલો વિશ્વાસ છે? મૃત ચંબુ બોલ્યો.
મેં પૂછ્યું "તેં કઈ હોસ્પિટલમાં દેહ છોડ્યો ?યુ.એન.મહેતા....."?
આટલું બોલ્યો ત્યાં વચ્ચેથી અટકાવતા ચંબુ બોલ્યો
" સાહેબ,તમે તો હજુ મશ્કરા જ રહ્યા હો આવી મજાક હોય ?
હું તો સરકારી દવાખાનાના જનરલ વોર્ડમાં હતો અને દવાખાનામાં ઓક્સિજન ખુટી પડતાં મારું આયુષ ખૂટયું."
મેં પૂછ્યું "એ તો ઠીક પણ તું અહીં ક્યારથી પડ્યો છે ?"
" સાહેબ, આમ તો મને આજ મળસ્કે અહીં લઈ આવ્યા છે પણ કદાચ રાતના એક- બે વાગે મારો વારો આવી જશે.મારા સગાને ટોકન આપ્યો છે લગભગ 35 મો નંબર છે એમ એ લોકો વાત કરતા હતા"
" સાહેબ હું ભાગ્યશાળી છું કે મૃત્યુ પછી પણ આપ જેવા ફરજ નિષ્ઠ,કર્તવ્ય પરાયણ, સરકારને વફાદાર શિક્ષકના દર્શન પામ્યો.
આપ શિક્ષક નહિ પણ મા સ્તર કહેવાની વધુ યોગ્યતા ધરાવો છો,
જેમ બાળકના જન્મથી મૃત્યુ સુધી મા બાળકની સંભાળ લે, એમ તમે જન્મ પછી "શીળીની રસી" ની ફરજ થી અગ્નિદાહ સુધીની ફરજ બજાવો છો જે મા ના સ્તર સુધીની હોય તમે માસ્તર સાચા.
લ્યો,ત્યારે મારા અંતિમ પ્રણામ એટલું બોલતાં શબે મારા ચરણસ્પર્શ કરવા હાથ લંબાવ્યો અને મડદું ફરી થ્રિ લ્હેર પ્લાસ્ટિકમાં પુર્વવત વીંટળાઈ ગયું.