"असत्यमेव जयते !"

 "હંસનીધર્મપત્ની હંસલીનહી પણ  તે કાગડાની પ્રેમિકા કાગડી છે "

   નામદાર હાઈ કોર્ટનો શકવર્તી ચુકાદો,

                                        

                                  


** બે-એક મહિના પહેલા  સલમાનખાનના  કાળીયાર હરણના શિકાર કેસમાં ચુકાદાના મિશ્ર પ્રત્યાઘાત પડ્યા તેમ છતાં બહુધા લોકોનું માનવું હતું કે સલમાનને  આકરી સજા થવી જોઈતી હતી. અલબત્ત મેં ચુકાદાના  દિવસ પહેલાજ ફેસબુક પર જાહેર આગાહી મૂકી હતી કે સલમાનની સજા હાઈકોર્ટ મુલતવી રાખી રાહત આપશે.આવીઆગાહી કરવામાટે હું જ્યોતિષશાસ્ત્રનો વિશારદ નથી, હું કાયદાનો સ્નાતક હોવા છતાં ન્યાય શાસ્ત્રનો જાણકાર પણ નથી પણ હા,મેં કદી લાંચ લીધી, કે દીધી ન હોવા છતાં હું " લાંચ શાસ્ત્ર " નો ઊંડો અભ્યાસી છું.તેને આધારે કરેલી આગાહી હતી.
આ કેસના સંદર્ભે "પૈસો શું નથી કરીશકતો "?એવી એક ચર્ચામાં મેં મારા મિત્રોને કહેલું કે,
"ધીરા ખમો,એક દિવસ સ્વર્ગનું તમામ સુખ પૈસાથી ખરીદી શકાશે,અને ખુદ ઈન્દ્રદેવને પણ પૈસાથી પટાવી લેવાના દિવસો દુરનથી. "સબ્ર કરો,અચ્છે દિન આયેંગે "
સલમાનના કેસ ઉપરથી ક્યાંક વાંચેલી એક વાત મને યાદ આવી ગઈ.

એક યુવાન કાગડો હતો. યુવાનીનો દોરો ફૂટતા તેનામાં પ્રેમના અંકુર ફૂટવા લાગ્યા તે હમેશા શહેર બહારના એક લીમડાના વૃક્ષપર બેસી ગામનીસુંદરયુવતીઓનું "ચક્ષુ રસપાન" કરે.
 તે રસ્તાની સામી બાજુ નાતળાવમાં એક હંસયુગલ રહે,હમેશા તે  હંસયુગલ સમીસાંજે તળાવમાં ફરવા નીકળે.હંસલીની કમનીય કાયા,માદક ચાલ,અને મધુર સ્મિતથી વીરકાગ તેના ઉપર મોહીપડ્યો,

                       
એક વાર એવું બન્યું કે સમી સાંજે  હંસયુગલ  ફરવા નીકળ્યું,અને વીર કાગનું હૈયું હાથ ન રહ્યું. તેણે વિચાર્યું કે,"રોજ રોજ હંસલીને જોઈને જીવ બાળવો રાત્રે સ્વપ્નમાં જોવી,અને દુખી થવાને બદલે ચાલ આજે તો હંસલીને હું ભગાડી જાઉં " વિચારી કાગડો ઝડપથી નીચે ઉતર્યો,અને હંસ કાઈ સમજે કે વિચારે તે પહેલાજ તે હંસલીને ભગાડી ગયો.
આ બાજુ હંસ શૂન્યમનસ્ક હાલતમાં હંસ બિરાદરી પાસે ગયો અને વીતેલી ઘટના વર્ણવી.
હંસની બીરાદરીએ આશ્વાશન આપતા કાગડાની ન્યાતના પંચ સમક્ષ રજુવાત કરવાનું નક્કી કર્યું.
તેઓ કાગ-પંચ પાસેઆવ્યા.પણ આખરે તો પંચતો કાગડાનું જ ને ? વીર કાગે પંચને ફોડ્યું અને પંચે નિર્ણય આપ્યો કે હંસની ફરિયાદ ખોટી છે, જેને તે આજ સુધી હંસલી માની બેઠો હતો તે વાસ્તવિક રીતે હંસલી નહી પણ કાગડી છે " પંચ ના આવા અન્યાયી ચુકાદાથી હંસ દુખી અને  નિરાશ થઇ  કોર્ટને રસ્તે ગયો. કોર્ટમાં ફરિયાદ કરી.
હંસ કોર્ટે પહોંચે તે પહેલા કાગડો જજસાહેબને બંગલે પહોંચી ગયો.એક મોટું કવર જજ સાહેબના હાથમાં પકડાવી કાગડો નિશ્ચિંત બની ગયો. કોર્ટમાં રોજ મુદત પડતી ગઈ કેસ પાછો ઠેલાતો ગયો,અંતે તેર વર્ષે  કેસ બોર્ડ પર આવ્યો અને નીચલી અદાલતે ફેસલો આપ્યો કે "હંસલી  હંસલી નહી,પણ કાગડી જ છે,ખોટો કેસ દાખલ કરી નામદાર કોર્ટનો સમય બગાડવા બદલ હંસને શા માટે દંડ ન કરવો ?"
નિરાશ થયેલ હંસ હવે ભાંગી ચુક્યો હતો. કાગડાની ન્યાતના આગેવાને કહ્યું કે, "લોકશાહી દેશની ન્યાય પ્રણાલિકા ઉપર વિશ્વાસ રાખી ન્યાય સ્વીકારવો જોઈએ "
ફૂટપાથ પર રાતવાસો કરતા ગરીબ જેવી હંસની આર્થિક સ્થિતિ હોવા છતાં તે હાઈકોર્ટ પહોંચ્યો
ચાલાક (પ્રપંચી/ લુચ્ચો) વીરકાગ હાઈકોર્ટના  જજ સાહેબને બંગલે પહોંચ્યો. અને  કહ્યું,
" સાહેબ, હું તમે અને સહુ જાણીએ છીએ કે હું જેને કાગડીમાં ખપાવું છું,તે વાસ્તવિક રીતે કાગડી નહી પણ હંસલી છે આ હંસલીને પામવા મેં મારી યુવાની હોડમાં મૂકી દીધી હું તેને ચાહું છું એક પક્ષીય પ્રેમ હોવો, કે કરવો એ ગુન્હો નથી તેથી હવે આપશ્રીને પણ એજ ચુકાદો આપવા વિનંતી કરું છું. ન્યાયની દ્રષ્ટીએ એ કદાચ અન્યાય હશે પણ માનવતાની દ્રષ્ટીએ તેથી મોટો બીજો કોઈ ન્યાય અને ધર્મ ન હોઈ  શકે. ફૂટપાથ
ઉપર સોનારા લોકોને ગાડી નીચે કચડી નાખવા,એ જેટલો અમાનવીય ગુન્હો છે,તેટલો જ કોઈનું હૃદયભંગ કરી માનસિક રીતે ભાંગી નાખવા એ પણ ગંભીર અને અક્ષમ્ય નૈતિક ગુન્હો છે.
જજ સાહેબે કહ્યું " હા પણ હું હંસલીને કાગડી જાહેર કરું એમાં લગ્ન તારા થશે,મને તેનો ફાયદો શું ?"
લુચ્ચો કાગડો જજ સાહેબની આંખમાંથી નીતરતી અપેક્ષાઓ વાંચી ગયો.
વીરકાગે જવાબઆપ્યો "સાચું,સાહેબ, હું એ જ વાત ઉપર આવું છું.આપના માતા-પિતા સ્વર્ગવાસી છે ને ?
 તમો પ્રતિ વર્ષ શ્રાદ્ધ પક્ષમાં તેની તિથીએ કાગવાસ નાખો છો જે તેઓના વતી અમે તેના સ્વરૂપે આરોગીએ છીએ  બરાબર ?"આપ જાણો છો ?એમ શા માટે ?
કારણકે અમે દરેક પિતૃઓના પૃથ્વી ઉપરના એજન્ટ ગણાઈએ છીએ. હવે હું આપ સાહેબને મારી તરફેણના ચુકાદાની બક્ષિશ સ્વરૂપે એક અદ્ભુત અનુભવ કરાવીશ.અને તે એ છે,કે  હું આપના સ્વર્ગીય માતાપિતાના સાક્ષાત દર્શન કરાવીશ.કાગવાણી સાંભળીને જજ સાહેબની આંખો પહોળી થઇ ગઈ અને તુરતજ જજ સાહેબે તે ઓફર સ્વીકારી લીધી.
ફેસલાની તારીખ આવી. કોર્ટ રૂમ "કાગન્યાત",અને હંસ સમાજથી ઉભરાતો હતો.પત્રકારો, મીડિયા રીપોર્ટર્સ અને સામાન્ય લોકોથી  ખીચોખીચ  ચિક્કાર કોર્ટરૂમમાં અખંડ શાંતિ સાથે ફેસલાની રાહ જોવાતી હતી, ન્યાયાધીશ સાહેબ આસનારૂઢ થયા.કોર્ટની કાર્યવાહી શરુ થઈ.બન્નેપક્ષે જોરદાર દલીલોનો મારો ચાલ્યો અંતે જજ સાહેબે ચુકાદો આપ્યો" બન્ને પક્ષોની દલીલોને નજર સમક્ષ રાખતા,અને 13 વર્ષથી લટકી રહેલ આ કેસની ગંભીરતાને નજરમાં લેતા નામદાર અદાલત એવા ફેસલો આપે છે કે " કહેવાતી  હંસલી  હંસલી ન હોય અને  કાગડી હોવા છતાં આજસુધી હંસે બદ ઈરાદે કપટપૂર્વક પોતાની સાથે તેને રાખી,અને કાગ ન્યાત નું અપમાન કર્યું છે,તે હંસની પત્ની નહી પણ કાગડાની પ્રેમિકા સાબિત થતા વીરકાગને તે કહેવાતી  હંસપત્ની સોપી,કાગને તેની  સાથે લગ્ન કરવાની ઈજાજત આપે છે."
"ખોટી ફરિયાદ દાખલ કરી કાગડાને માનસિક રીતે પરેશાન કરવા બદલ,અને તેની પ્રેમિકાને બળજબરીથી હંસલી ગણાવીને ગોંધી રાખવા બદલ નામદાર કોર્ટ હંસને રૂપિયા 25000/ દંડસાથે પાંચ વર્ષની સખ્ત કેદ ફટકારે છે." આમ મોતીનો ચારો ચરનારી હંસલીને વિષ્ટા ચૂંથતા  કાગડાની પ્રેમિકા કોર્ટે જાહેર કરી.
કોર્ટ રૂમમાં સન્નાટો છવાઈ  ગયો કોર્ટની કાર્યવાહી બરખાસ્ત જાહેર કરવામાં આવી.
******
થોડા દિવસો પછી  જજ સાહેબે વીરકાગને પોતે આપેલ વચનની યાદી ફરમાવી.
વીરકાગે,જજ સાહેબના પિતૃદર્શન માટેનો દિવસ અને તારીખ નક્કી કર્યા મુકર્રર દિવસે વીરકાગ જજ સાહેબને બંગલેપહોંચ્યો બન્ને જજ સાહેબની ગાડીમાં બેસી શહેરથી ઘણે દુર એક તળાવ પાસે જઇ પહોંચ્યા
તળાવની બાજુમાંથી એક વોકળો પસાર થતો હતો. જે,આખા શહેરનીગંદકી,અને વિષ્ટાથી ખદબદતો હતો. ગામનો કચરો,અને સડેલ છાણથી ઉભરાતા અને તીવ્ર દુર્ગંધ મારતા વોકળાના કાંઠે કાગડો  જજ સાહેબને લઇ ગયો અને કહ્યું :"જુવો,સાહેબ, પેલો  છાણનો સડેલો પોદળો દેખાય છે ?
જજ સાહેબ ગુસ્સે થયા. બોલ્યા "અલ્યા તું પિતૃદર્શન માટે લાવ્યો છો કે,પોદળા દર્શન માટે ?'જટ મને મારા પિતૃઓના દર્શન કરાવ "
 વીરકાગે મંદહાસ્ય સાથે કહ્યું " હા સાહેબ,શાંતિ રાખો હું આપને તેજ બતાવું છું, જુવો પેલા છાણના સડેલ પોદળામાં જે બે મોટા કીડા સળવળે છે તે આપના માતા અને બીજા આપના પિતાશ્રી છે "
જજ સાહેબ ગુસ્સાથી લાલચોળ થઇ ગયા અને કહ્યું " તને ખબરછે તું કોની સાથે વાત કરે છે?હું કોણ છું તે તું મને ઓળખે છે ? તું શું મારી મશ્કરી કરે છે? આ કીડા મારા પિતૃઓ છે ?"
કાગે હસતા હસતા જવાબ આપ્યો," જી,નામદાર.હું જાણું છું,પણ આપ ન્યાયાધીશ છો, સમગ્ર રાજ્યના આપ વડા ન્યાયાધીશ છો.આપ જ ન્યાય કરો કે,જે આખી દુનિયા જાણે છે,તમે. હું,અને અમારી ન્યાત પણ જાણે છે, તે હંસ સમાજ પણ બરોબર જાણે છે કે હંસલી એ હંસલી જ છે,અને તે હંસની પત્ની જ છે,તેમ છતાં કોર્ટમાં થોડી લાલચ માટે તમે સરેઆમ હંસલીને કાગડી જાહેર કરી દ્યો,તેવા લાલચી  જજના માતા પિતા સ્વર્ગે ક્યાંથી વસે ? આવા ન્યાયના અંચળા હેઠળ લાંચની આવકથી પેટ પોષતા જજ સાહેબના માતા પિતા સડેલ છાણના કીડા જ હોય, અને આ તે જ આપના પિતૃઓ છે "
જજ સાહેબ ઝંખવાઈ ગયા.
*
*
पैसे प्रसिद्धि रसूख और शक्ति के नीचे
फुटपाथ की नींद में बेबसी की चादर खींचे भारत माता के उन सोए बेटों के लिए
दो मिनट का रखता हूं मौन
जिनके लिए हर व्यवस्था....
हर प्रणाली कहती रहती है...
*हम आपके हैं कौन*
ऐसे ही समय का चक्र चलता जाएगा
एक दिवस जब अगला फैसला आएगा
तब देख लेना दिल तुम्हारा मचल जाएगा       
हिरण ही शत प्रतिशत दोषी पाया जाएगा
कवि संदीप 'मित्र