"ઘણા મોડા પડ્યા છો ,,,,"

બે-એક વર્ષ પહેલાની આ વાત છે.
 પરિવારના એક માઠાપ્રસંગે,દુ:ખભાગી થવા રાજકોટ જતો હતો 
બસમાં મારી પાછળની સીટ ઉપર,સફેદ વાળ વાળા,વયસ્ક,વિધવા બહેન,અને તેની યુવાન,પરણિતપુત્રી, તેના નાના બાળકને લઈને બેઠા હતા,વયસ્ક બહેન શરીરે સ્થૂળ,અને એક આંખે દ્રષ્ટિહીન હોય,આંખમાં કુવો(આંખનો ડોળો કાઢી નાખેલ) હતો ઉપરાંત ચાલવામાં,પણ પગે ખોડંગાતાં હતા,
લીબડી બસ પહોંચતા,તે બહેન કુદરતી હાજતે જવા નીચે ઉતર્યા,ખોળામાં બાળક સુઈ ગયું હોવાથી તેમની પુત્રી યથાસ્થાનેજ બસમાં બેઠી રહી,હું પણ ચાહ પીવા નીચે ઉતરેલો,
બસ ઉપડવાનો સમય થયો ત્યારે તે બહેન બસના પગથીયા ચડી શકતા ન હોતા બે,ત્રણ,વાર કોશિશ કરવા છતાં તેને પડતી મુશ્કેલી,જોઈ,અજાણ્યા હોવા છતાં મેં માનવ ધર્મ ભાવે પૂછ્યું " લાવો, હાથ પકડું ?"
બહેન માંડમાંડ સ્વબળે હાંફતાં હાંફતાં બસમાં ચડ્યા અને મને જવાબ આપ્યો,"ઘણા મોડા પડ્યા છો "
જવાબ આપતાં તેના સફેદ એકસરખા મોતીજેવા દાંત,તે કૃત્રિમ દાંતનું ચોકઠું હોવાની ચાડી ખાતા હતા
મારા સહજ સવાલનો આવો અસંગત જવાબ સાંભળી હું વિચારે ચડ્યો,કે આ બહેન કૈંક જુદું સમજ્યા લાગે છે, કદાચ આંખની જેમ કાને પણ તકલીફ હશે તેવું વિચારી વાતનું ત્યાં પૂર્ણવિરામ મૂકાઈ ગયું 
બસમાં ગોઠવાઈ ગયા પછી,ચાલુ બસે તેણે મને પૂછ્યું, "તમે, વ્યોમેશને ?"
" હા "પણ મેં તમને ઓળખ્યા નહી"મેં જવાબ આપ્યો,
દરમ્યાનમાં તેની દીકરી તરફ ફરીને મારી ઓળખાણ આપતા કહ્યું, "આ વ્યોમેશ,પોરબંદરના અમારા ખાસ જુના,,,,,,(?)
જીજ્ઞાસાવશ મેં ફરી દોહરાવ્યું ત્યારે તેણે મને જવાબ આપ્યો,"આપણે છેલ્લે 1966 માં મળ્યા હતા હું મૃગાક્ષી"   મેં  અર્ધા સૈકા પૂર્વેની મારી માનસ ડાયરીનાપાના ફંફોળવા શરુ કરી,અને પૂછ્યું, "મૃગાક્ષી  ?"
લે, કેમ ભૂલી ગયા,"મૃગાક્ષી  દેસાઈ "
"ઓહ્હ ,,,,,,તમે મૃગાક્ષી ? પોરબંદર?" મારા મોઢામાંથી ચિત્કાર નીકળી પડ્યો
હા, દશેક વર્ષ પહેલા મને અકસ્માત થયો હતો એમાં મેં દ્રષ્ટિ ગુમાવી અને પગે ઓપરેશન થતા થોડી ખોડ રહી જતા ચાલવામાં તકલીફ પડે છે ત્યારબાદ બે વર્ષે મારા પતિનું અવસાન થયું મારી દીકરી વડોદરા છે,
હું થોડો સમય તેને ઘેર હતી,હવે તે મને મારે ઘેર મુકવા આવે છે"
મારી યાદદાસ્ત પુનર્જીવિત થઇ,આખું ચિત્ર નજર સામે ખડું થઇ ગયું,

21 વર્ષીય,મીનાક્ષી દેસાઈ,પોરબંદરની માધવાણી કોલેજની
                                                         

બેડમિન્ટન,અને ટેબલ ટેનીસ ચેમ્પિયન હતી એક સરખુ પાતળું શરીર,કાજળની અણી કાઢી,આંજેલી મૃગ જેવી ચપળ,ચંચળ આંખ અને સોહામણું,અને મોહક વ્યક્તિત્વ,બેંક,-પોસ્ટ ઓફીસના વહીવટ તેને હસ્તક હોય તે મારી બેંકે  અવાર નવાર આવે.
 23,વર્ષીય હું ત્યારે ત્યાની બેંકમાં નોકરી કરતો હતો જ્ઞાતિની હોય તેથી પરિચય થયેલો, પછીતો કોલેજની નિબંધ સ્પર્ધા,કે વકતૃત્વ સ્પર્ધા સમયે લખાવવા કે પોઈન્ટ્સ લેવા તે અવારનવાર મને મળતી રેહતી હતી.

 એક વાર તેણે  મને પ્રપોઝ કરી પોતાની મારી સાથે લગ્ન કરવાની ઈચ્છા વ્યકત કરી ત્યારે મેં સાફ શબ્દોમાં જણાવ્યું કે મારા વડીલો રૂઢીચુસ્ત છે અને વતનની છોકરીને પહેલા પ્રાધાન્ય આપે છે.તેથી હું નથી ધારતો કે મારા માતા પિતા આ સંબંધમાં રાજી થાય છતાં તું તારા વડીલો,દ્વારા કોશિશ કરીજો.
 મૃગાક્ષીને તે વાત ગળે ઉતરી ગઈ બસ ત્યાર પછીથી બેંકમાં મળીએ ત્યારે ઔપચારિક સ્મિત સિવાય બોલવાનો વ્યવહાર પૂરો થયો.

હું વિચારે ચડ્યો,કે ક્યાં ચંચળ,સ્માર્ટ,દેખાવડી,વટ વાળી,સુંદર,સોહામણી, અર્ધાસૈકા પહેલાંની,એ મૃગાક્ષી,અને ક્યાં આજની સન્મુખ બેઠેલી મૃગાક્ષી ?કુદરત કેવી છે એતો જુવો કે,ધારેલું  ન મળવું, મળેલું  ન ગમવું,અને,પરાણે સ્વીકારેલું ન ટકવું, તે ઈશ્વરીય કરામત નો કેવો કરિશ્મો છે
આ બધુજ યાદ આવતા હવે હું સમજ્યો, કે "કઈ રીતે હાથ પકડવામાં હું મોડો પડ્યો ?"
એ સન્નારીની સ્મૃતિ,અને કટાક્ષિકા પર મને માન થઇ ગયું

અમરપ્રેમ (ભાગ -2.)

મીરાં,ભસ્માંગ સાથે પરણી ગઈ ..અને શ્વસુર ઘેર સિધાવી
દિવસો,મહિનાઓ,અને વર્ષો વિતતા ગયા પણ ઘનશ્યામના વિરહ અને દુઃખનો ઘાવ હજુ તાજો જ હતો ભાંગી ચુકેલા ઘનશ્યામનો જીવનમાંથી રસ ઉડીગયો ભારે હૈયે અથાગ પ્રયાસો છતાં તે મીરાને કોઈ સંજોગોમાં ભૂલી શકતો નહોતો
 સમયના વહેણને કોણ બાંધીશકયું છે ?
હવે તો તેની વૃદ્ધ બીમાર માતા પણ સ્વર્ગે સિધાવી ચુકી હતી
       જયારે માણસ હતાશા,અને નિરાશાની ઊંડીગર્તામાં ધકેલાઈ જાય છે ત્યારે તે ત્રણમાંથી કોઈ એક રસ્તો પસંદ કરેછે,
1)આત્મહત્યા, 2)ગમ ભૂલવાના વ્યર્થ પ્રયાસરૂપે શરાબનું સેવન, અથવા, 3)આવીપડેલી મુશ્કેલીસામે બાથ ભીડવાની હિમત અને મક્કમતા ઘનશ્યામ હિમત હારે તેમ નહોતો,
પહેલેથી જ ઈશ્વરઉપરની અતૂટ શ્રદ્ધાએ તેનામાં  હિમતનો અજીબ સંચાર કર્યો  તેણે નિરાશા ખંખેરી જીવનમાં કંઈક કરી બતાવવાની ધૂન તેના મગજમાં સવારથઇ ગઈ. તેણે વિચાર્યું,કે જે મા નું ધાવણ ધાવી,ખોળો ખૂંદીને પોતે કૈંક બની શક્યો,તે સ્વધામ સિધાવી,જેને પોતાનું દિલ દઈ જીવન સાથી બનાવવા ઈચ્છી,તે શ્વસુરધામ સિધાવી હવે અહીં મારું કોણ છે?એવું વિચારી ઉર્દુ સાહિત્ય,અને ગઝલનો અભ્યાસ કરવા તેણે લખનૌ જવાનું નક્કી કર્યું
લખનૌ- નવાબોની ધરતી,શેર-શાયરીનો ખોળો ધુરંધર શાયરો,અને ગઝલકારો,એ સોળમીસદીથી આ શહેરને,"ગઝલ નગરી"તરીકેની ઓળખ અપાવી છે તે અજનબી શહેરમાં ઘનશ્યામે પોતાનીકારકિર્દી ઘડવાના નિર્ણય સાથે,લખનૌ યુનીવર્સીટીમાં ઉર્દુ સાહિત્યનો ઉચ્ચ અભ્યાસ શરુ કર્યો
 ખંત,મહેનત,એકનિષ્ઠા,એકાગ્રતા,અને કંઇક બનવાની તમન્નાએ યુનિવર્સીટીના સ્ટાફથી માંડીને વાઈસચાન્સેલર સુધીના તમામનું દિલ જીતી લીધું બે વર્ષમાં ઉર્દુ સાહિત્યનો તેનોઅભ્યાસ ઉચ્ચ દરજ્જે પૂરો કર્યો અને આકાશવાણી લખનૌ ખાતે ડ્યુટીઓફિસર તરીકેની નિમણુક પણ મળી ગઈ.

"મહેનત,શ્રદ્ધા,અને,આત્મવિશ્વાસ એ ત્રણેયનો ત્રિવેણી સંગમ,જીવનમાં અણધાર્યો ચમત્કારસર્જી શકે

છે " ઘનશ્યામના જીવનમાં પણ એવુ જ કૈંક બન્યું 

એકધારી,સતત,એકનિષ્ઠાથી કરેલી કામગીરી,અને તેની હોશિયારીને કારણે માત્ર આઠ વર્ષના ટૂંકાગાળામાં આકાશવાણી કાનપુરના કેન્દ્ર નિયામક તરીકે બઢતીસાથે બદલી થઇ. 

આમને આમ એક દાયકો નીકળી ગયો એકાકી જીવન ગુજારનાર ઘનશ્યામને આટલા વર્ષે વતનની યાદ આવી. એ જુના મિત્રો,સહાધ્યાયીઓ જુના પડોશી અને વર્ષોથી બંધપડેલું  જુનું ઘર યાદ આવ્યા,અને 20 દિવસની રજા લઈને તે વતન જવા નીકળી પડ્યો

        વતન પહોંચતાજ તેને પોતાની જૂની કોલેજ યાદઆવી ત્યાના પ્રિન્સીપાલ તથા સ્ટાફને મળવા કોલેજે પહોંચી ગયો. કોલેજ છૂટવાને લગભગ અર્ધીએક કલાક બાકી હશે કોલેજની લોબીમાંથી પસાર થતાં ખુણાના ગુજરાતીના વર્ગમાં,"કલાપીનું રસપાન" વિષય ઉપર ભણાવતા અધ્યાપીકાનો અવાજ સંભળાયો,
 "જ્યાં જ્યાં નજર મ્હારી ઠરે યાદી ભરી ત્યાં આપની,
આંસુ મહીં એ આંખથી યાદી ઝરે છે આપની" અને આગળ વધતા
"પ્યારું તજીને પ્યાર કોઇ આદરે છેલ્લી સફર,
ધોવાઇ યાદી ત્યાં રડાવે છે જુદાઇ આપની!"

અવાજ કાંઇક પરિચિત હોય એવું જણાયું,ઘનશ્યામ વર્ગની બહારની દીવાલે એક બાજુ ખૂણામાં ઉભારહી સાંભળતો હતો.
વર્ગ છૂટ્યો એ છેલો પીરીયડ હોય કોલેજનો સમય પણ પુરો થતા સહુ ઘર ભણી જવા લાગ્યા
અધ્યાપિકા વર્ગખંડમાંથી બહાર આવ્યા ઘનશ્યામે તેને જોયા,સંગેમરમરમાં કંડારાયેલી મૂર્તિસમી,
શ્વેત વસ્ત્રો,બન્ને હાથમાં એકએક સોનાનીબંગડી,બીન્દી વિનાનો ઉજ્જડ કોરો ભાલપ્રદેશ,અને સિંદુર વિનાનાં સેંથા ના રૂપમાં મીરાને સામે ઉભેલી જોઈ ઘડીકતો સુનમુન થઇ ગયેલ ઘનશ્યામને કઈ સમજ ન પડી, 
મીરાં તું ? અહીં ? આ બધું હું શું જોઉં છું ?ફાટીઆંખે જોઈરહેલ ઘનશ્યામે આશ્ચર્યસહ પૂછ્યું
મીરાએ જવાબઆપ્યો, હા શ્યામ તું જોવે છે તે સત્ય છે,ઈશ્વરીય શતરંજનો અધુરો રહેલ ખેલ અહીં પૂરો થયો
કળ વળતા ઘનશ્યામે પૂછ્યું,"મીરાં,તને આ દશામાં જોતા,મને વિશ્વાસ નથી બેસતો"
મીરાંએ જવાબ આપ્યો "તું સાચો છે,ચાલ આપણે કેમ્પસનાગાર્ડનમાં બેસીએ, હું તને મારી,કરમકથની સંભળાવું મીરાં અને શ્યામ કેમ્પસગાર્ડનમાં જઈને બેઠા

ગાર્ડનમાં બેસતા જ મીરાં રડવા લાગી અને રડમસ અવાજે કહેવું શરુ કર્યું," શ્યામ,નવવધુ સ્વરૂપે છેલ્લી તે મને જોઈ હતી,આજે વિધવા તરીકે તું મને પહેલી વાર જુવે છે,હું તનથી ભલે ભસ્માંગને પરણી હતી,પણ તે પહેલાજ મનથી હું તને વરી ચુકી હતી.  લગ્ન પછી વર્ષોસુધી હું તને ભૂલી શકી નહોતી,તું માનીશ?લગ્ન પછીપણ દરવર્ષે વેલેન્ટાઈન ડે ને દિવસે હું તને ગમતા ગુલાબી કલરની સિલ્કનીસાડી પહેરી સવારમાં અમારા શહેરના સ્વામીમંદિરે જઈને સુંદર લાલગુલાબ ભગવાન ઘનશ્યામજીના ચરણોમાં ધરી તારું મંગલ પ્રાર્થતી હતી તેની,સ્તુતિમાં પણ સ્મૃતિ તો તારી જ હતી.તારા શબ્દો યાદરાખી,મેં ભગવાનની ઈચ્છાને સ્વીકારી લીધી,પણ ઈશ્વરને મજાક કરવા માટેનું પાત્ર હું એક જ હતી.
બન્યું એવુ કે સુરત,ભરૂચ,વચ્ચેનાપુલનું રીપેરીંગ કામ સરકાર હસ્તક હતું  જેનાચાર્જમાં ભસ્માંગ હતો,
દિવસ રાત તેનું સુપરવિઝન કરવા તે ત્યાં જતો,એમાં એકવાર પુલ ઉપરથી તેનોપગ લપસી જતા,તે ત્રીશ ફૂટ નીચે જઈ પડ્યો અને હેમરેજ થવા કારણે તે તત્ક્ષણ મૃત્યુપામ્યો આઠ વર્ષના ટૂંકાગાળામાં ઈશ્વરે મારું સુહાગ છીનવી લીધું  ઈશ્વરને એટલાથી શાંતિ ન વળી હોય એમ આ બાજુ મારા વૈધવ્યને ન જીરવી શકતા પપ્પાને પક્ષઘાતનો હુમલો આવ્યો,એકલા,અટુલા,લાચાર,બીમાર બાપની સંભાળ લેવા મારા સાસુ સસરાએ મને પિયરમાં રહેવાની સલાહ દેતા હું શ્વસુર ઘર છોડી અહીં આવી અને પપ્પાની ઓળખાણને કારણે મને અહીં અધ્યાપીકાની નોકરી પણ મળી ગઈ.
"શ્યામ, હવે તું કહે તારી પત્ની કેવી છે ? સંતાનમાં તારે શું છે ?"  જિજ્ઞાસાથી મીરાએ પૂછ્યું
શ્યામે નીચું જોઈ ઊંડા નિસાસા સાથે જમણા હાથની હ્થેળી ઉપર ડાબા હાથનો અંગુઠો ઘસતા જવાબઆપ્યો  "ભગવાન આ હથેળીમાં એ રેખા કંડારવી જ ભૂલી ગયો  છે હું હજુ અવિવાહિત છુ મેં લગ્ન ન કરવાનો નિર્ધાર કર્યો  છે.
આશ્ચર્યમાં ગરકાવ થતા મીરાએ કહ્યું "શ્યામ,તે લગ્ન ન કરીને તારી જાત ઉપર દમન ગુજાર્યો છે,ભગવાન કૃષ્ણે ભલે મીરાંને પોતાની ન બનાવી,પણ રાધાનો અંગીકાર કરીને અર્ધાંગીની તરીકે સ્વીકારીતો હતીજ ને ?
શ્યામ,તું કાલે સાંજે ઘેર આવ પથારીવશ પપ્પા એકલવાયા જીવનમાં સતત કોઈની કંપની ઝંખે છે તારા આવવાથી થોડા સમય માટે પપ્પાને સારું લાગશે "મીરાએ શ્યામને ઘેર આવવાનું ઈજન આપતા કહ્યું
શ્યામ બોલ્યો,"નાં,હું જાણું છું કે તારા પપ્પાને મારા તરફ ભારોભાર નફરત છે,તેની નજરમાં મારું સ્થાન
 નથી મારા ઘેર આવવાથી તે નારાજ થઇ કદાચ મારું અપમાન પણ કરી નાખે "
"અરે,ના,ના શ્યામ,દાયકા પહેલાના એ પપ્પા આજે સાવ બદલાઈ જ ગયા છે મારી પરિસ્થિતિ જોઇને,

ભાંગી પડેલ લકવાગ્રસ્ત મણીરાય

તે ભાંગી પડ્યા છે.લકવાગ્રસ્ત પપ્પા પોતાના બેડરૂમમાં રહેલ મારી સ્વર્ગસ્થ મા ના ફોટા પાસે જે બન્યું છે તેને માટે જાણે પોતેજ ગુન્હેગાર છે તેમ માનીને તે રડ્યાજ કરે છે,તારો ભય અસ્થાને છે,તેની હું ખાત્રી આપું છું,"મીરાએ જવાબ આપ્યોમીરાની વિનંતીથી શ્યામે નિમંત્રણ સ્વીકાર્યું,બીજે દિવસે સાંજે શ્યામ મીરાંને ઘેર પહોંચ્યો
લકવાગ્રસ્ત મણીરાય પોતાના બેડરૂમમાંથી લાકડીને ટેકે બેઠક ખંડમાં આવ્યા શ્યામે ચરણ સ્પર્શકરી પ્રણામ કર્યા મણીરાયની નિસ્તેજ આંખ ભરાઈ આવી. મીરાં કોફી બનાવી લાવી ત્રણેયે સાથે કોફી પીધી
થોડી સ્વસ્થતા પ્રાપ્ત થતા શ્યામે વાતની શરૂવાત કરતા કહ્યું, "હું હાલ કાનપુર છું અને ત્યાં ,,,,,,,"
વચ્ચેથી જ મણીરાયે કહ્યું,"હા,મને ખબર છે,તારા અહીંના પ્રિન્સીપાલ મારા મિત્ર હોય,અને તું તેના સંપર્કમાં હોવાથી તારા વિષેની બધીજ વિગત તેણે મને કહી છે."
ઔપચારિક વાતોનો દોર પૂરો થતા ભાવુક બનેલ મણીરાયે શ્યામની પીઠ ઉપર હાથ મુકતા કહ્યું
" બેટા,અમારી વર્તમાન પરિસ્થિતિથી મીરાએ જરૂર તને વાકેફ કર્યો હશે,હું તમારા બન્નેનો ગુન્હેગાર છું,
તમારો પ્રેમ સ્ફાટીક જેવો શુદ્ધ અને પારદર્શક તથા,ગંગાજેવો પવિત્ર હતો તેને હું ઓળખી ન શક્યો,અને મેં કસમયે તમને જુદા કર્યાના પાપનીસજા ઈશ્વરે મને થપ્પડ મારીને આપી જે આજે હું ભોગવું છું,મને માફ કર. હવે મને ખરેખર સમજાયું કે ઈશ્વરે તમો બન્નેને એક બીજા માટે જ સર્જ્યા છે "
શરમથી ઝુકેલી આંખે શ્યામે જવાબ વાળ્યો,"બાપુજી,જયારે જયારે જે જે વસ્તુ બનવા નિર્મિત હોય છે ત્યારે, ત્યારે તે તે વસ્તુ અવશ્ય બનીને જ રહે છે તેમાં તમારો નહિ,પણ આપણા બધાના ભાગ્યનો દોષ છે માફી માગી મને શરમિંદો ન કરો,આપ મારા પિતાતુલ્ય છો "
"જો ખરેખર તું મને પિતાતુલ્ય સમજતો હો તો આજે મારે તને એક વિનંતી કરવી છે તું ધ્યાનથી સાંભળ
મને તારા પ્રિન્સીપાલ સાહેબે કહ્યા પ્રમાણે તું હજુ અવિવાહિત છો જો તને મંજુર હોય તો હું હવે મીરાનો હાથ તારા હાથમાં સોપવાનું વિચારું છું મેં જે પાપ કર્યું છે તેનું હું આ રીતે પ્રાયશ્ચિત કરી,તમારા અને ઈશ્વરના ગુન્હામાંથી મુક્ત થવા માગું છું. તું અહીં આવવાનો છે તે વાત મને પ્રિન્સિપાલે કહ્યા બાદ મેં આ વિચાર કર્યો, અને તે માટે મેં મીરાના સાસુ સસરાને પણ બધી વાત કરી તેમની સંમતી મેળવી લીધી છે"મણીરાયે દિલ ખોલ્યું
 "આ  શું ?આવી અણધારી દરખાસ્ત,અને તે પણ વજ્ર હૃદયી મણીરાયની જીભે ?" અચંબો પામેલ શ્યામ ઘડીભર આવું વિચારતા સ્તબ્ધ થઇ ગયો મીરાંની આંખમાંથી આંસુ સરી પડ્યા
શ્યામ એકદમ ગંભીર બનીગયો, થોડીવારે બોલ્યો"જો તમારી એ ઇચ્છાથી તમે ખુશ હો,અને,આનંદિત હો,
 તો મને તે દરખાસ્ત કબુલ છે,પણ,,,,,,
"પણ શું ?" આવેગથી મીરાં વચ્ચે બોલી
"પણ ,,,,, તે માટે મારી એક શરત છે "ઘનશ્યામે બેધડક જવાબ આપ્યો
"શરત ?" કોની સામે શરત ?" પૂછતાં મીરાંના ચહેરાનો રંગ બદલાવા લાગ્યો
"હા, શરત,અને તે બાપુજી સાથે "ઘનશ્યામે આછા સ્મિત સાથે મીરાં સામે આંખ મિચકારતા કહ્યું

"શરત" શબ્દરૂપી કંકરે મીરાના માનસ તળાવમાં તરંગો જન્માવ્યા,તેને શ્યામનું નિર્દોષ સ્મિત લુચ્ચું,અને ખંધું લાગ્યું તે વિચારવા લાગી,કે,"આપણો પ્રેમ શુદ્ધ અને બિનશરતી છે" એવું કહેનારો શ્યામ આજે લગ્ન માટે શરત મુકે છે ?અને તે શરત પણ પપ્પા પાસે ? નક્કી પપ્પાની સંપત્તિ અને મિલ્કત  ઉપર તેની દાનત બગડી છે. તેને શ્યામની નિર્દોષ આંખમાં,લોભ,અને લાલચના સાપોલિયા સળવળતા દેખાયા તેણે  વિચાર્યું કે, શ્યામ મારી પરિસ્થિતિ,અને પપ્પાની મજબુરીનો પૂરો લાભ ઉઠાવવા માંગે છે. આજે મને લાગે છે કે,પપ્પા સાચા હતા,તેને પપ્પાના શબ્દો યાદઆવ્યા" અરે, એ ગરીબ ભિખારી બ્રાહ્મણના છોકરાના પ્રેમમાં પડતા પહેલાં, તારે તેના કુળ,કુટુંબ,સંસ્કાર,અને ખોરડું તો જોવું'તું ?"
મેં જેને "લાયન" માન્યો હતો,તે લુચ્ચું ખંધુ શિયાળ નીકળ્યો,જેને હું કોહીનુર સમજી બેઠી હતી, તે કાચનો ટુકડો નીકળ્યો

આ બાજુ ઘનશ્યામના શબ્દો સાંભળી,મણીરાયે પોતે ભુતકાળમાંકહેલુ વાક્ય "તે શાયર નહિ પણ લાયર છે"ની યાદ અપાવતા હોય તેવી સૂચક નજરે મીરાં સામે લાચાર દ્રષ્ટીથી જોયું
ચાલાક અને બુદ્ધિશાળી ઘનશ્યામ મીરાં,અને મણીરાયના મનોભાવને તુરતજ સમજી ગયો,
મીરાના માનસ તળાવમાં વિચારરૂપી સરકતી મત્સ્ય તેણે પોતાના આંતરચક્ષુથી નિહાળી
"કહી દે,તારી જે પણ કઈ શરત હોય તે"મીરાએ ગુસ્સા,દુખની મિશ્ર લાગણી સાથે ઘનશ્યામને કહ્યું
ખંડની દીવાલો પણ જાણે શ્યામની શરત સાંભળવા,ઉત્સુક બની સરવા કાને ઉભી હોય એમ ખંડમાં ઘડીભર નિરવ શાંતિ સાથે સ્તબ્ધતા છવાઈ ગઈ.
અખંડ શાંતિને ભેદતા,શ્યામે મૌંન તોડ્યું,"મારી એકજ શરત છે,કે લગ્ન પછી બાપુજી આપણીસાથે આવી અને હમેશ માટે આપણી સાથે જ રહે જીવનના ઘણા વર્ષો એકલે હાથે સંઘર્ષ વેઠ્યો છે આવી નાજુક માનસિક,અને શારીરિક સ્થિતિમાં એકલું રહીને જીવવું તેને દોહ્યલું થઇ પડશે
મારા પિતાજીના અવસાન સમયે હું બહુ નાનો હતો,તેથી મને તેની સેવા કરવાનો મોકો નથી મળ્યો,
બાપુજી આપણી સાથે રેહતા મને મારા પિતાજીની સેવા કર્યાનો સંતોષ થશે"
વાતાવરણમાં શાતી પથરાઈ ગઈ. મીરાં ઉભી થઈને શ્યામનાપગમાં પડીગઈ અને બોલી,"શ્યામ,મને માફ કર,હું પાપી હોઉં,મને તારા શરત શબ્દ અંગે અનેક કુવિચાર આવ્યા હતા તું આટલો મહાન હોઈશ તેવી મને કલ્પના પણ નહોતી,સાચેજ,તું પુરુષોત્તમ છે,You are really Great, શ્યામ 
આ સાંભળીને મણીરાયને ભૂતકાળમાં ઘનશ્યામ માટે ઉચ્ચારેલા બધાજ શબ્દો યાદ આવ્યા,તેને પોતાની ભૂલ સમજાઈ હોય તેમ પસ્તાવા રૂપે એક બાળકની જેમ ધ્રુસકે,ધ્રુસકે રડવા લાગ્યા
સર્વસંમતીથી શ્યામને મીરાના લગ્ન નક્કી થયા,મીરાના સાસુ,સસરા,કોલેજનાપ્રિન્સીપાલ,અને મિત્ર અનિલ
ની ઉપસ્થિતિમાં ભીડભંજન મહાદેવનામંદીરમાં,14,ફેબ્રુઆરી(વેલેન્ટાઇન ડે)ના રોજ લગ્નગ્રંથીથી જોડાઈ

પતિ-પત્ની બન્યા દશવર્ષ પહેલા વેલેન્ટાઈન ડે ને દિવસે જન્મેલા પ્રેમાંકુરો ,આજે દશવર્ષ બાદ વેલેન્ટાઇન ડેને દિવસે પ્રેમની સુગંધિત વેલ રૂપે પાંગરી, 
બીજે જ દિવસે ઘરને તાળું મારી મીરા અને શ્યામની સાથે મણીરાય પણ કાયમી સ્થિરથવા કાનપુર જવા ઉપડી ગયા.
*******
*
સ્વલિખિત "મોગરાની મહેક" માંથી

અમરપ્રેમ (ભાગ -1)

આજે 14,મી ફેબ્રુઆરી,*** વેલેન્ટાઈન ડે *** 
પ્રતિવર્ષ વેલેન્ટાઈન ડે નિમિત્તે શહેરની કોલેજ દ્વારા યુવા નવોદિત કવિ વિદ્યાર્થીઓના મુશાયરાનો કાર્યક્રમ યોજાતો હતો તે મુજબ આજે પણ વેલેન્ટાઈન ડે હોય કોલેજના શણગારાયેલા મધ્યસ્થ ખંડમાં મુશાયરો  યોજાયો હતો.કોલેજના સ્ટાફ તથા વિદ્યાર્થી-વિદ્યાર્થીનીઓનો માનીતો અને લાડીલો ઘનશ્યામ આ વર્ષે પણ વિજયપદ્મ જીતી પ્રથમ પુરસ્કારનો અધિકારી બન્યો હતો.

  મુશાયરો પૂરો થયો.ધીમે ધીમે મેદની વિખેરાવા લાગી શુભેચ્છકો ,મિત્રો,અને પ્રશંશકોથી અભિનંદન અને પ્રશંશા મેળવતો છૂટો પડી ઘનશ્યામ ઘેર જવા માટે પાર્કિંગમાં મુકેલી પોતાની બાઈક લેવા આગળ વધ્યો

મુશાયરો પૂરોથતા જ મીરાં સૌથી પહેલી બહાર નીકળી ઘનશ્યામના પાર્ક કરેલ બાઈક પાસે જઈને ઉભીરહી.
તેણે વિચાર્યું,કે,ઘનશ્યામપાસે પોતાનાપ્રેમનો એકરાર કરવાની આજે તક છે,અને આવીતક કદાચ ફરી ન પણ મળે ?
બાઈકપાસે ઘનશ્યામના પહોંચતાજ મીરાંએ તેને બોલાવ્યો

" Happy Valentine Day ,શ્યામ અને અભિનંદન પણ ખરા "

" Happy Valentine Day.શ્યામ અને અભિનંદન
પણ ખરા" એટલુ બોલી પોતાના હાથમાંરાખેલું ગુલાબનું ફૂલ તેણે ઘનશ્યામને આપ્યું સસ્મિત ઘનશ્યામે તે સ્વિકારી આભાર માનતા કહ્યું
"મારું નામ ઘનશ્યામ છે,અને મારા અતિ નિકટના લોકો જ મને શ્યામ કહીને બોલાવે છે" "ઓહો,તો હું તે "અતિ નિકટની યાદી"માં આવીગઈ,ખરું ને? પતંગિયાની પાંખ જેવા નાજુક,અને પાતળાં હોઠ ફફડાવતા,શરમાતા મીરાંબોલી"
 "બિલ્કુલ,તે કહેવાની જરૂર  જ નથી શ્યામની વધુ નિકટ,મીરાં સિવાય બીજું કોણ હોઈ શકે?" મીઠી મજાકનો લ્હાવો લેતા ઘનશ્યામે નિર્દોષભાવે જવાબ આપ્યો
"ફરી મળતો રહેજે,Good Night ,Have a Sweet Dream,"કહેતા આછા સ્મિત,અને સંતોષ સાથે મીરાં પાર્ક કરેલી પોતાની મોટરપાસે જવા નીકળી,અને થોડીજ વારમાં રાતનાઅંધારામાં બન્ને પોતાના ઘરતરફની દિશામાં ફંટાઈ ગયા
*******
મીરાં શહેરનાશ્રીમંત,પ્રતિષ્ઠિત ન્યાયાધીશ મણીરાય દિવાનનું એકમાત્ર સંતાન હતું  નાની ઉમરમાં જ માતાનું અવસાન થઇ જતા પિતા મણીરાયના આદર્શ,નીતિ-નિયમો,શિસ્ત,અને,અનુશાશન હેઠળ મોટી થઇ હતી.
જયારે ઘનશ્યામ સામાન્ય ઘરનો છોકરો હતો,પિતાજીનું કેન્સરની બીમારીમાં સાતેકવર્ષ પહેલા અવસાન થતા બીમાર વૃદ્ધ વિધવા મા ની જવાબદારી ધરાવતો હતો. મીરાંને એ બધી વાતનો ખ્યાલ હતો,તેમ છતાં
ઘનશ્યામની પ્રમાણિક,સરળ નિર્દોષ પ્રતિભા,અને તેની લેખનકળા ઉપર તે વારી ગઈ હતી
આમ પ્રેમની રેશમની દોરી ઉપર આજે પહેલી ગાંઠ વળી મીરાં આજે ખુબ જ ખુશ હતી.
બસ,હવે તો મીરાંની આંખ સતત શ્યામની શોધમાં જ રહેતી હતી,કોલેજ,કેન્ટીન,લાઈબ્રેરી,કે કેમ્પસ ગાર્ડનમાં મીરાં સતત નજર રાખતી હતી,અને જયારે પણ તક મળે ત્યારે તેની સાથે વાતો કરવી હસવું, કે મજાક-મશ્કરી કરવાનું તેને ગમતું  હતું ધીરે ધીરે શ્યામપણ તેની કંપની પસંદકરવા લાગ્યો
કહેછે કે ," સતત સંપર્ક પ્રેમાંકુરો  જન્માવે છે" તે મુજબ પહેલા પરિચય પછી દોસ્તી અને હવે પ્રેમ તરફ બન્ને યુવાન હૈયાઓ આગળ વધતા જતા હતા.
જોત જોતામાં દિવસો મહિનાઓ અને વર્ષો પુરા થવા માંડ્યા,અનુસ્નાતકના છેલ્લા વર્ષનીપરીક્ષાને ત્રણેક માસ બાકી હતા,મીરાએ વિચાર્યું કે પરીક્ષાબાદ કોલેજનો અભ્યાસ પૂરો થશે અને તેથી કોલેજે આવવાનું બંધ થતા શ્યામને આટલી બિન્દાસ્ત રીતે વારંવારમળવું મુશ્કેલ બનશે તેથી પરીક્ષા પહેલાજ હું તેને "પ્રપોઝ "કરી દઉં,અને એક દિવસ મોકો જોઈને મીરાએ શ્યામને પૂછ્યું,
" શ્યામ,હું માની લઉં છું કે,જેમ હું તને પ્રેમ કરું છું,તેમ તું પણ મને ચાહે છે,જો તું ખરેખર મને પ્રેમ કરતો હો,તો આપણે લગ્ન અંગે વિચારવાનો સમય હવે પાકી ગયો છે હું આ બાબતે તારા સ્પષ્ટ,અને નિખાલસ અભિપ્રાયને આવકારીશ "
ઓચિંતા,અંણધાર્યાપ્રશ્નથી શ્યામ ઘડીભરમૂંઝાયો તરતજ સ્વસ્થ થઇ જવાબ વાળ્યો
" તારીવાત સાચી છે મને તારી તે દરખાસ્ત માન્ય છે સિવાય કે તારા પિતાજી તેના ઉપર પોતાની મંજુરીની મહોર મારે મને શંકા છે કે તારા અમીર પિતા આપણા સંબંધને માન્ય નહી રાખે તેથી તેને સમજાવવાની જવાબદારી તારી રહેશે" શ્યામે ગંભીરતાથી કહ્યું
"તું તે ચિંતા છોડી દે યોગ્ય સમયે તક મળતાજ હું પપ્પાને વાત કરી અને રાજીખુશીથી તેની સંમતી મેળવી લઈશ આંખોમાં છલકતા આત્મવિશ્વાસની ચમક સાથે મીરાં બોલી,
સુર્યાસ્ત થવાને આરે બન્ને પોતપોતાના ઘેર જવા છુટાપડ્યા
******
આ બાજુ,મણીરાયને એક દિવસે વિચાર આવ્યો કે પુત્રીનોઅભ્યાસ હવે પૂરો થવામાં છે ઉમરલાયક પણ થઇ ચુકી છે અને જો કોઈ સુપાત્ર ગોતીને તેના હાથપીળા કરીદઉં તો મારા ઉપરની એક મોટી જવાબદારી પૂરી થાય જો તેની મા હયાત હોત તો મને આટલી ચિંતા ન રહેત
રવિવારની સવાર હતી.
મણીરાય સવારના નાસ્તા માટે મીરાંની રાહ જોતા બેઠા હતા એવામાં મીરાં મોર્નિંગવોક,અને જીમ પતાવીને ઘેર પાછી ફરી પિતા સાથે નાસ્તો કરવા બેઠી મણીરાયે વાત છેડી
" બેટા,તારો અભ્યાસ હવે પૂરો થવામાં છે વળી તું હવે ઉમરલાયક પણ થઇ ચુકી છો,તે સંજોગોમાં મને એમ લાગે છે કે હવે તારે લગ્ન અંગે કૈંક વિચારવું  જોઈએ,તારી મા આ  જવાબદારી મને સોપી ચાલી જતા મને તે ચિંતા સતાવે તે સ્વાભાવિક છે.
ગઈકાલે મારા મિત્ર અનિલનો સુરતથી ફોન હતો,તેણે તારામાટે એક સુશીલ,અને સંસ્કારી મુરતિયો શોધ્યો છે જે તેના ગાઢ પરિચયમાં છે. તે ભસ્માંગ સિવિલ એન્જીનીયર તરીકે સરકારી બાંધકામ ખાતામાં નોકરી કરે છે
છ માસપછી કન્ફોર્મ થતા, તે જુનીયર એન્જીયર થશે,અને પાંચવર્ષે તે ચીફ એન્જીનીયર બની જ્વાની ક્ષમતા ધરાવતો તેજસ્વી યુવાન છે તું વિચારી જો હું તને આવતી કાલ સુધીનો સમય આપું છું કાલે તું મને વિચારીને જવાબ આપજે પણ ધ્યાનથી વિચારજે કે આવો મુરતિયો વારંવાર મળવો મુશ્કેલ છે "
આ સાંભળતાજ મીરાંનો ચહેરો ઉતરી ગયો. મુરતિયા તરીકે ભસ્માંગનું નામ સાંભળતા જ જાણે પોતાના બધા અંગો ભસ્મીભૂતથઇ ગયા હોય તેવી કાલીમા મુખપર છવાઈ ગઈ છતાં શાંતિથી સાંભળી,ચુપચાપ ઉભી થઇ ગઈ.
    બીજા દિવસની રાત્રિનું ભોજન પતાવી,મણીરાય બંગલાની બહાર બગીચામાં ઝૂલે હિચકતા હતા.
તેણે મીરાંને બોલાવી,પૂછ્યું,"બેટા,તે શું વિચાર્યું ?"
થોડીવાર મૌન ધારણ કર્યા પછી કોર્ટના પિંજરામાં આરોપીની જે મનોસ્થિતિ હોય તેવી મનોદશામાં મીરાએ મોઢું ખોલ્યું "પપ્પા,એવી શું ઉતાવળ છે? હજુ માંડ હું અભ્યાસ પૂરો કરીશ થોડો સમય થોભી જાઓ,તો શું ખોટું છે ?

મણીરાયે કહ્યું,"કબુલ લગ્ન મોડા કરીશું,પણ સગાઈ જાહેર થઇ જાય તો એક વાત ખીલે બંધાઈ જાય,અને હું નિશ્ચિંત બની જાઉં "

"એ સાચું,પણ પપ્પા,.....મીરાં વાક્ય પૂરું ન કરી શકી.
"કેમ અટકી ગઈ? કે બીજે ક્યાય તારું ચક્કર ચાલે છે? જે હોય તે સ્પસ્ટ કહી દે"થોડા ઊંચા,અને કડક સ્વરે
મણીરાયે કહ્યું .
"હા, પપ્પા,મારા ક્લાસમાં ભણતા મારા મિત્ર શ્યામ પુરોહિતને હું દિલ થીચાહું છું,અને અમે બન્નેએ ભવિષ્યમાં લગ્નગ્રંથીથી જોડાવાનો સહ-સંકલ્પ કર્યો છે. શ્યામ, B.A.ગોલ્ડમેડલીસ્ટ છે,અને M.A.માં પણ તે આશાવાદી છે ત્યારબાદ તે અન્ય રાજ્યમાં સંશોધન પેપર્સ માટે જવાનો છે,પણ હાલ તેનીમાતા બીમાર હોય નવી ખુલતી ટર્મથી તે શાળામાં શિક્ષક તરીકે જોડાવાનો છે તે નામી શાયર અને ગઝલકાર છે "
વધુ પ્રશ્નોના ડરથી મીરાએ એક જ શ્વાસે,ઘનશ્યામનો પૂરો બાયોડેટા મણિરાયના માગ્યા પહેલા આપી દીધો  

મણીરાયનો, ચહેરો,વિકૃત અને બિહામણો બની ગયો

મણીરાયનો ગુસ્સો ધાણીફૂટે એમ ફૂટ્યો ગુસ્સાથી લાલઘુમ થઇ ગયેલો તેનો ચહેરો,વિકૃત અને બિહામણો બની ગયો,તે  બોલ્યા" શું કહ્યું ? તે ઓલ્યા,જકાતનાકામાં કારકુન હતો  તે દીનકરનો  દીકરો ઘનો ?"
"હા,પપ્પા એજ, પણ તેનું નામ ઘનો નહી, પણ
ઘનશ્યામ છે " મીરાએ દાઢ માંથી જવાબ આપ્યો
"હા, હા,જે હોય તે,પણ ફિટકાર છે તારી પસંદગીને મને સ્વપ્ને પણ કલ્પના નહી કે તારી પસંદગી આટલી નિમ્નકક્ષાની હશે કોલેજમાં સાથે ભણ્યા એમાં પ્રેમ પણ થઇ ગયો? "મેળામાં મળ્યા,અને મન મળીગ્યું " એ પન્નાલાલ પટેલની વાર્તામાં શોભે બેટા,વાસ્તવિક જીવન કડવું સત્ય છે તેણે બધું કહ્યું,અને તેનું બધું કહેલું તું માની પણ ગઈ? એ શાયર નહી પણ લાયર છે,અરે,એ ગરીબ ભિખારી બ્રાહ્મણના પ્રેમમાં પડતા પહેલાં તારે તેના કુળ,કુટુંબ,સંસ્કાર,અને ખોરડું તો જોવુ'તું ?
"ક્યાં રાજા ભોજ, અને ક્યાં ગાંગુ તેલી,
ક્યાં દિવાનની હવેલી,અને ક્યાંબ્રાહ્મણની ડેલી ", 
તું વિચાર કર કે ક્યાં રૂપિયા50,000/ નો પગારદાર સિવિલ ઇન્જિનીયર,અને ક્યાં રૂપિયા10,000/ નો પંતુજી ?
મને તે હરગીઝ મંઝુર નથી તું કાન ખોલીને સાંભળીલે કે દિવાન કુટુંબની પ્રતિષ્ઠા,પરંપરા,અને અનુશાશન મુજબ તારા લગ્ન હું જ નક્કી કરીશ લોકો ભલે કહે કે Marriages,are  made in Heaven.પણ દિવાન પરિવારની પરંપરા મુજ્બ,"Marriages are made on Earth and that too on Choice of  Elders."
હવે મીરાંનો ગુસ્સો પણ હાથ ન રહ્યો અકળાઈને બોલી"બસ કરો પપ્પા,બહુ થયું મને લક્ષ્મણરેખા ઓળંગવા મજબુર ન કરો તમે જયારે કોઈની ઈજ્જત નથી કરી શકતા ત્યારે તમને કોઈની બેઈજ્જતી કરવાનો અધિકાર નથી.ઘનશ્યામ લાયર નહી પણ લાયન છે.
વાત રહી નોકરીની તો તમે ન્યાયાધીશ છો તમેજ ન્યાય કરો?મારે વરમાળા મારી પસંદગીના પાત્રને પહેરાવવાની છે, કે પદ,પદવી,અને પગારને? હું મારું ભવિષ્ય બરાબર વિચારી શકું છું.
આમને આમ રાત્રીના 12 વાગી ગયા. ગુસ્સામાં મણીરાય ગાર્ડનમાંથી ઉઠી બેડરૂમ તરફ ગયા
આ બાજુ વ્યગ્ર મીરાં પણ સુવા માટે પોતાના બેડરુમમાં પ્રવેશી ઊંઘમાટે સતત કોશિશ કરતી મીરાં પથારીમાં પડ્યા પડ્યા ધ્રુસકે ધ્રુસકે ચોધાર આંસુએ રડતી હતી. આખી રાત રડીને કલ્પાંત કરતી મીરાંની આંખ સુજીને લાલ થઇ ગઈ હતી.                                                                             

મીરાં પથારીમાં પડ્યા,પડ્યા, ધ્રુસકે,ધ્રુસકે,ચોધાર આંસુએરડતી હતી

*********************
આખીરાત પિતા-પુત્રી બન્ને સુઈ ન શક્યા
મણીરાયે વિચાર્યું,કે યૌવનને પાંખફૂટે તે પહેલા તેની પાંખ કાપવી જરૂરી છે આ પંખી ગમેતે દિવસે પીંજરું છોડી ઉડી જશે હવે મીરાને ફાઈનલની પરીક્ષા પણ દેવરાવ્યા વિના લગ્ન કરી વિદાય કરીદઉં ત્યારે મને હાશ થાય.બીજે જ દિવસે સવારે,પોતાના મિત્ર અનિલને ફોન કરી પોતે સુરતજવા નીકળી ગયા.
ભસ્માંગ અને તેનો પરિવાર છ,એક માસ પહેલાજ સુરતમાં કોઈ લગ્નપ્રસંગમાં મણીરાય,અને મીરાંથી પરિચિત થયો હતો બધીજ વાતચીત પછીબન્ને પક્ષે સગાઈ કરવાનું નક્કી કરી લીધું
આ બાજુ મણીરાયની ગેરહાજરીનો લાભ લઇ મીરાએ શ્યામને ઘેર બોલાવી બે દિવસદરમ્યાન  બનેલી ઘટનાની બધીજ વાત કરી,
મીરાની સગાઈ પોતાની સાથે ન કરવાના મણીરાયનો  નિર્ણય જાણતા ઘનશ્યામના પગ નીચેની ધરતી સરકવા લાગી તેના હોઠ,અને જીભ સુકાવા લાગ્યા થોડીવારે મીરાએ પાણી પાયા,બાદ તેણે પોતાની જાતને સાંભળી લીધી અને બોલ્યો "મીરાં,મારો ને તારો પ્રેમ અતિ શુદ્ધ,અને બિનશરતી છે,તેમ છતાં જો ઈશ્વરને આમ જ મંજુર હોય તો ભાગ્ય સામે બાથ ભીડવી વ્યાજબી નથી આમેય,મેવાડની રાણી મીરાંને પણ ક્યાં તેનો શ્યામ મળ્યો હતો ?
મીરાએ આક્રોશથી પૂછ્યું," બોલ,છે હિમત,આપણે ભાગીને લગ્ન કરી લઈએ "
"શું કહ્યું ? ભાગીને લગ્ન કરવા ? એમ ? આપણે પ્રેમ કર્યો છે ચોરી નહી.
 મીરાં, લગ્ન એટલે તું શું સમજે છે ?લગ્ન એ બે આત્માનું પવિત્ર મીલન છે, બે વ્યક્તિ નહીં પણ બે પરિવારનું મીલન છે,પવિત્ર અગ્નિની શાક્ષીએ સપ્તપદીના ફેરા ફરી હસ્તમેળાપ થાય અને વડીલો શુભાશિષ સાથે પાણિગ્રહણ કરાવે એને લગ્ન કહેવાય આધેડ વિધુર પિતાની આંખમાં ધૂળ નાખી પરિવારને તરછોડીને ભાગી જઇ કોર્ટ કચેરીમાં સહી કર્યાને "ઘરઘરણુ" કે "ભાગેડુ " કહેવાય એ કાયરો નું કામ છે
"પ્રેમનો મારગ છે શૂરાનો ,કાયરનું નહીં કામ જો" એવો વિચારજ અસ્થાને છે હું શાયર છું,કાયર નહી મીરાં,એક વાત તું સાફ સમજીલે,કે "ધારેલું ન મળવું,મળતું ન ગમવું અને ગમતું ન ટકવું એ ઈશ્વરીય શતરંજની ખેલનો એક ભાગ છે ભાવિના ગર્ભમાં શું છુપાયું  છે, તે આજસુધી કોઈ જાણી શક્યું નથી.
એમ પણ બની શકે કે હું અલ્પાયુષી હોઉં,અને મારા  ભાગ્યમાં યુવાનીમાં મૃત્યુ લખાયેલું  હોય,પણ સાથોસાથ તારા ભાગ્યમાં કસમયનું વૈધવ્ય ન લખાયેલું હોય એવાસંજોગોમાં ઈશ્વર ભસ્માંગ જેવાપ્યાદાને જન્માવે છે. ઈશ્વર ઉપર શ્રદ્ધારાખ જે બને છે તેમાં ઈશ્વરનો જરૂર કોઈ સંકેત હશે આપણો પ્રેમ અણીશુદ્ધ,અને અગાધ છે
તે સાચું પણ વડીલોની આમન્યા,અને તેની ખુશીપાસે તે અવશ્ય વામણો છે,વડીલોની  દુઆ,અને તેમની ક્દુઆ ની અસર જિંદગીભર મેહસૂસ થયા વિના નથી રહેતી આપણો પ્રેમ અમર છે,અને અમર રહેશે
At Some stage,You have to realize,that Some people,can Stay in your HEART,but not in your LIFE.
આમ મીરાને આશ્વાશન આપી ધીરજથી ઈશ્વરીય ન્યાયને સ્વીકારવાની સલાહ આપી ભગ્ન હૃદયે,નિસ્તેજ વદને,અને ભાંગેલ પગે શ્યામ વિદાય થયો.
              બીજે દિવસે સવારે મણીરાય ભસ્માંગનાવડીલો સાથે મીરાના લગ્નનું પાકું કરી પાછા ફર્યા
ઘડિયા લગ્ન લેવાયા એક મંગલ દિવસે મહુર્ત નક્કી થયું,અને સગા-સંબધીઓની હાજરી વચ્ચે  લગ્ન ગોઠવાયા નિશ્ચિત દિવસે જાન આવી સવારે ચાંદલા અને સાંજે લગ્ન થઇ પણ ગયા.
સિનેમાના પરદા ઉપર જેમ પ્રેમથી લગ્ન સુધીની ઘટના ત્રણ કલાકમાં આટોપાય,તેટલી ત્વરાથી ગૌધુલીક સમયે ભસ્માંગ અને મીરાએ પતિ-પત્નિ રૂપે એકબીજાને વરમાળાપહેરાવી ફટાકડા ,અને આતશબાજીથી,વાતાવરણ ગાજી ઉઠ્યું

મીરાએ પતિ-પત્નિ રૂપે એકબીજાને વરમાળાપહેરાવી

લગ્નમંડપમાં મંગલ ગીતો ગવાઈરહયાં હતા 
વર-કન્યા સપ્તપદીના સાત ફેરા ફરીચુક્યા હતા
સૂર્ય અસ્તાચળ તરફ ગતિમાન થઇ રહ્યો હતો
જાનની વિદાય આરંભાણી લગ્નનીવાડીને દરવાજે નવપરણિત યુગલ આવી ઉભું હતું
વિદાયના મંત્રોચ્ચાર ઉચ્ચારાતા હતા એવામાં એજ રસ્તેથી કોલેજેથી  ક્રિકેટ રમીને પાછા ફરતા વાડી સામેની ફૂટપાથ ઉપરથી પસાર થતા ઘનશ્યામેં મીરાની વિદાયનું આખરીદૃશ્ય જોયું
તે ઘડીભર થંભી ગયો,મીરાંની તેની સામે નજર પડી ચાર આંખ મળી અને આંસુથી ડબાડબ ભરાયેલી આંખો સાથે ડૂસકું ન ભરાય જાય એ રીતે મોઢા પાસે રૂમાલ દબાવી મીરાંએ મોઢું ફેરવી લીધું

અને...ગાડીમાં યુગલ રવાના થઇગયું ,

હર હર મહાદેવના ગગનભેદી નાદ સાથે, ગાડીનું પૈડું સિંચાયું,અને,ગાડીમાં યુગલ રવાના થઇગયું , 

ગાડી દેખાતી બંધ થઇ ત્યાં સુધી,શ્યામ એ જ જગ્યાએ ખોડાઈ રહ્યો પોતાનો પ્રેમ આખરે આજે પરાયો થયો.
પિતા મણીરાયે,પ્રેમના પંથેપાથરેલા કંટકને કારણે પ્રેમની વેદી ઉપર એક વધુ કરૂણ અને ભવ્ય બલિદાન દેવાયું

     , 


(વાર્તાના સુખાંત માટે આ વાર્તાનો બીજોભાગ વાંચવો જરૂરી)

સ્વલિખિત "મોગરાની મહેલ" માંથી