"ઘણા મોડા પડ્યા છો ,,,,"

બે-એક વર્ષ પહેલાની આ વાત છે.
 પરિવારના એક માઠાપ્રસંગે,દુ:ખભાગી થવા રાજકોટ જતો હતો 
બસમાં મારી પાછળની સીટ ઉપર,સફેદ વાળ વાળા,વયસ્ક,વિધવા બહેન,અને તેની યુવાન,પરણિતપુત્રી, તેના નાના બાળકને લઈને બેઠા હતા,વયસ્ક બહેન શરીરે સ્થૂળ,અને એક આંખે દ્રષ્ટિહીન હોય,આંખમાં કુવો(આંખનો ડોળો કાઢી નાખેલ) હતો ઉપરાંત ચાલવામાં,પણ પગે ખોડંગાતાં હતા,
લીબડી બસ પહોંચતા,તે બહેન કુદરતી હાજતે જવા નીચે ઉતર્યા,ખોળામાં બાળક સુઈ ગયું હોવાથી તેમની પુત્રી યથાસ્થાનેજ બસમાં બેઠી રહી,હું પણ ચાહ પીવા નીચે ઉતરેલો,
બસ ઉપડવાનો સમય થયો ત્યારે તે બહેન બસના પગથીયા ચડી શકતા ન હોતા બે,ત્રણ,વાર કોશિશ કરવા છતાં તેને પડતી મુશ્કેલી,જોઈ,અજાણ્યા હોવા છતાં મેં માનવ ધર્મ ભાવે પૂછ્યું " લાવો, હાથ પકડું ?"
બહેન માંડમાંડ સ્વબળે હાંફતાં હાંફતાં બસમાં ચડ્યા અને મને જવાબ આપ્યો,"ઘણા મોડા પડ્યા છો "
જવાબ આપતાં તેના સફેદ એકસરખા મોતીજેવા દાંત,તે કૃત્રિમ દાંતનું ચોકઠું હોવાની ચાડી ખાતા હતા
મારા સહજ સવાલનો આવો અસંગત જવાબ સાંભળી હું વિચારે ચડ્યો,કે આ બહેન કૈંક જુદું સમજ્યા લાગે છે, કદાચ આંખની જેમ કાને પણ તકલીફ હશે તેવું વિચારી વાતનું ત્યાં પૂર્ણવિરામ મૂકાઈ ગયું 
બસમાં ગોઠવાઈ ગયા પછી,ચાલુ બસે તેણે મને પૂછ્યું, "તમે, વ્યોમેશને ?"
" હા "પણ મેં તમને ઓળખ્યા નહી"મેં જવાબ આપ્યો,
દરમ્યાનમાં તેની દીકરી તરફ ફરીને મારી ઓળખાણ આપતા કહ્યું, "આ વ્યોમેશ,પોરબંદરના અમારા ખાસ જુના,,,,,,(?)
જીજ્ઞાસાવશ મેં ફરી દોહરાવ્યું ત્યારે તેણે મને જવાબ આપ્યો,"આપણે છેલ્લે 1966 માં મળ્યા હતા હું મૃગાક્ષી"   મેં  અર્ધા સૈકા પૂર્વેની મારી માનસ ડાયરીનાપાના ફંફોળવા શરુ કરી,અને પૂછ્યું, "મૃગાક્ષી  ?"
લે, કેમ ભૂલી ગયા,"મૃગાક્ષી  દેસાઈ "
"ઓહ્હ ,,,,,,તમે મૃગાક્ષી ? પોરબંદર?" મારા મોઢામાંથી ચિત્કાર નીકળી પડ્યો
હા, દશેક વર્ષ પહેલા મને અકસ્માત થયો હતો એમાં મેં દ્રષ્ટિ ગુમાવી અને પગે ઓપરેશન થતા થોડી ખોડ રહી જતા ચાલવામાં તકલીફ પડે છે ત્યારબાદ બે વર્ષે મારા પતિનું અવસાન થયું મારી દીકરી વડોદરા છે,
હું થોડો સમય તેને ઘેર હતી,હવે તે મને મારે ઘેર મુકવા આવે છે"
મારી યાદદાસ્ત પુનર્જીવિત થઇ,આખું ચિત્ર નજર સામે ખડું થઇ ગયું,

21 વર્ષીય,મીનાક્ષી દેસાઈ,પોરબંદરની માધવાણી કોલેજની
                                                         

બેડમિન્ટન,અને ટેબલ ટેનીસ ચેમ્પિયન હતી એક સરખુ પાતળું શરીર,કાજળની અણી કાઢી,આંજેલી મૃગ જેવી ચપળ,ચંચળ આંખ અને સોહામણું,અને મોહક વ્યક્તિત્વ,બેંક,-પોસ્ટ ઓફીસના વહીવટ તેને હસ્તક હોય તે મારી બેંકે  અવાર નવાર આવે.
 23,વર્ષીય હું ત્યારે ત્યાની બેંકમાં નોકરી કરતો હતો જ્ઞાતિની હોય તેથી પરિચય થયેલો, પછીતો કોલેજની નિબંધ સ્પર્ધા,કે વકતૃત્વ સ્પર્ધા સમયે લખાવવા કે પોઈન્ટ્સ લેવા તે અવારનવાર મને મળતી રેહતી હતી.

 એક વાર તેણે  મને પ્રપોઝ કરી પોતાની મારી સાથે લગ્ન કરવાની ઈચ્છા વ્યકત કરી ત્યારે મેં સાફ શબ્દોમાં જણાવ્યું કે મારા વડીલો રૂઢીચુસ્ત છે અને વતનની છોકરીને પહેલા પ્રાધાન્ય આપે છે.તેથી હું નથી ધારતો કે મારા માતા પિતા આ સંબંધમાં રાજી થાય છતાં તું તારા વડીલો,દ્વારા કોશિશ કરીજો.
 મૃગાક્ષીને તે વાત ગળે ઉતરી ગઈ બસ ત્યાર પછીથી બેંકમાં મળીએ ત્યારે ઔપચારિક સ્મિત સિવાય બોલવાનો વ્યવહાર પૂરો થયો.

હું વિચારે ચડ્યો,કે ક્યાં ચંચળ,સ્માર્ટ,દેખાવડી,વટ વાળી,સુંદર,સોહામણી, અર્ધાસૈકા પહેલાંની,એ મૃગાક્ષી,અને ક્યાં આજની સન્મુખ બેઠેલી મૃગાક્ષી ?કુદરત કેવી છે એતો જુવો કે,ધારેલું  ન મળવું, મળેલું  ન ગમવું,અને,પરાણે સ્વીકારેલું ન ટકવું, તે ઈશ્વરીય કરામત નો કેવો કરિશ્મો છે
આ બધુજ યાદ આવતા હવે હું સમજ્યો, કે "કઈ રીતે હાથ પકડવામાં હું મોડો પડ્યો ?"
એ સન્નારીની સ્મૃતિ,અને કટાક્ષિકા પર મને માન થઇ ગયું