"ગુજરાત નો નાથ "

 
1959, 17 જુન .
મેટ્રિક પાસ થયા,અને કોલેજના પ્રવેશનો પેહલો  દિવસ.
સહશિક્ષણની પહેલી અને નવી અનુભૂતિ .
  ઈંગ્લીશનો પીરીયડ,પ્રો.પ્રભુદેસાઈ સાહેબ મોરપિચ્છ કલરના સુટમાં વર્ગમાં દાખલ થયા
સાહેબે પહેલે દિવસે સામાન્ય વાતો શરુ કરતા (ઇંગ્લીશમાં )કહ્યું કે " ગુજરાતી તમારી માતૃભાષા છે અને જો તેનું જ્ઞાન વિશેષ હોય તો ઈંગ્લીશ જેવી વિદેશી ભાષા શીખવી અઘરું નથી
ચાલો તમારું ગુજરાતી વાંચન વિષે હું થોડું પૂછું.પ્રભુદેસાઈ સાહેબ ગુજરાતી બોલે અને સમજે ખરા પણ મહારાષ્ટ્રીયન હોવા કારણે  ભાષા/ સાહિત્યનું વિશેષ જ્ઞાન નહી   .
સાહેબે પૂછ્યું," કનૈલાલ મુનશીનું શ્રેષ્ઠ નાટક કયું ?."(Which is the best play written by kanaiyala Munshi) વર્ગમાં સન્નાટો છવાઈ ગયો .
બહેનોમાંથી એક સ્માર્ટ, હોશિયાર બહેને આંગળી ઉંચી કરી અને કહ્યું ." સર,ગુજરાતનો નાથ "
હું અને સ્વ.બીપીન વૈદ્ય છેલ્લી  બેંચના રીઝર્વ વિદ્યાર્થી હતા. મેં બીપીન ને કહ્યું ." બીપલા, ગુજરાતનો નાથ ક્યાં નાટક છે ? તે તો નવલકથા છે ? "
બીપીને કહ્યું .." મુનશી એ નવલકથા અને નાટક બન્ને એક જ નામે લખ્યા હશે,મૂંગો બેસને તને શું ખબર પડે"
અમારી કાનાફુસી સાહેબના ધ્યાન માં આવતા તરત પૂછ્યું .." what murmuring is going on there " બીપીને જવાબ આપ્યો સાહેબ હું નહી  ઈ આ ઝાલા કૈક કહેછે " સાહેબે મને પૂછ્યું ,મેં ગુજરાતીમાં જવાબ આપ્યો કે સર,ગુજરાત નો નાથ નવલકથા છે play  નથી, અને મુનશી નું એક માત્ર શ્રેષ્ઠ નાટક "કાકા ની શશી" છે.
સાહેબે પેલા બહેન સામું  જોઈ ને પૂછ્યું. ઇસ હી રાઇટ ?
બહેને જવાબ વળ્યો, સર હશે મને ખબર નથી.
બસ ,,,,, તે દિવસ થી તે બહેન નું નામ વર્ગ માં "ગુજરાત નો નાથ" પડી ગયું .
          ********                             ********
કોલેજ નું બીજું વર્ષ
ગુજરાતીનો વિષય અને પ્રો.તખ્તસિંહ વ્હેરાભાઈ પરમાર (તખુભા પરમાર સાહેબ )
પીરીયડ લેવા આવ્યા.ગુજરાતીનું પાઠ્યપુસ્તક "ગુજરાત નો નાથ"
અમે અમુક છોકરાઓ એ નક્કી કરેલુ  કે 50 માર્ક્સ ના વિષય માટે  આટલું મોંઘુ  પુસ્તક ખરીદવું નથી  લાઈબ્રેરી અને ગાઈડના સહારે વર્ષ કાઢી નાખશું પણ પરમાર સાહેબ પાઠ્યપુસ્તક વર્ગમાં લાવવાના આગ્રહી
થોડા દિવસ પછી એક,એક વિદ્યાર્થીને પૂછે " પુસ્તક લાવ્યા છો, ? ના, તો કેમ નહી ?
એક દિવસ મારો વારો ચડી ગયો પરમાર સાહેબે મને પૂછ્યું " ગુજરાત નો નાથ લાવ્યા છો "?
શમ્મીકપૂર પોતાની ફિલ્મમાં ગીત ગાતી  વખતે ડોકી ને જેટલા ઝટકા દે તેટલાજ અને તેવા જ પણ ઝટકાની તિવ્રતા થોડી ઓછી  વાત કરતા તેવા ઝટકા દેવા ની ટેવ શ્રી પરમાર સાહેબ ને ખરી .
મેં કહ્યું સાહેબ હું હવે લઇ લઈશ " આમ કરતા દિવાળી વેકેશન પડી ગયું
તે દરમિયાન ગુજરાતનો નાથ ના નામથી જાણીતા બહેનની સગાઈ થઇ
નવી ટર્મ શરુ થઇ પરમાર સાહેબે મને પકડ્યો, પૂછ્યું ,,
" પુસ્તક ક્યાં ?
મેં જવાબ આપ્યો સર, કયું ?
"ગુજરાતનો નાથ " સાહેબે જવાબ આપ્યો ,
મેં અતિ વિનમ્રભાવે સાહેબ ને કહ્યું " સર,દિવાળી ના વેકેશન દરમ્યાન હું લેવા ગયો પણ બઝારમાં એકજ પ્રત હતી અને તે વહેંચાઈ ગઈ, મને પણ અફસોસ છે કે હું મોડો પડ્યો, અને કોઈ ખુશનસીબ વ્યક્તિ ના ભાગ્યમાં તે લખાયેલ હશે "
આખો વર્ગ તે બહેન સામું  જોઈ ને ખડખડાટ હસ્યો પરમાર સાહેબને તે હાસ્યનું રહસ્ય ન સમજાતા દિગ્મૂઢ થઇ ને જોતા રહ્યા
એ બહેન હકીકતે મેરીટ સ્કોલર હતા, રાસ-ગરબામાં તથા સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિમાં પણ અગ્રક્રમે હતા,
અહીં મહત્વની વાત એ છે કે આવી નિર્દોષ મજાક-મશ્કરી ત્યારે તોફાન ગણાતું તેમ છતાં એ સમયના વિદ્યાર્થી-વિદ્યાર્થીની ભાઈ બહેનોમાં માનસિક વિકાર કે વિકૃતિ નહોતા જોવા મળતાં
 વાત સમરસતા ની છે લગ્ન પછી તે બહેન વડોદરા સ્થિર થયા હતા અહીં પણ તેઓ વડોદરાની સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિનું અવિભાજ્ય અંગ હતા એમના પતિ પણ મારા પરિચિત હતા  અને મને અવારનવાર બન્ને સાથે મળતા અને મધુર સ્મિત આપી  પ્રેમથી બોલાવતા પણ ખરા
કમનસીબે, થોડા સમય પહેલા તે બહેને આ ફાની દુનિયાની વિદાય લીધી છે.