થોડા સમય પહેલાની વાત છે.
હું અને મારા મિત્રો એક દિવસ ઘેર બેઠક જમાવી ગામગપાટા મારતા હતા. તેવામાં મારા મિત્રના હાથમાં જુનું છાપું આવી ચડ્યું. છાપામાં એક સમાચાર વાંચી તે ચમક્યો સમાચાર આ મુજબ ના હતા .
" અમદાવાદના નિવૃત પ્રોફેસર ભવરલાલ (70) એ વડોદરાની 60 વર્ષ ની સ્ત્રી સાથે લગ્નગ્રંથી થી જોડાયા ."
"શું જમાનો આવ્યો છે ..?" તે બોલ્યો
બીજા એ ટાપસી પુરાવી કે "આ ઉમરે ડોસાને શું સુજ્યું ?"
ત્રીજો પણ ખાબક્યો " ભાભો હજુ ધરાણો નથી? કે લુંટી લેવા ઘોડે ચડ્યો ?" .
મારાથી ન રેહવાયું , હું બોલ્યો " ભાઈ, ઉમર સામું ન જુવો, માણસની જરૂરિયાત, લાચારી,અને મજબુરી સમજો " તમે જે દ્રષ્ટિકોણથી જુવો છો તે આ લગ્ન પાછળનો હેતુ નથી, વૈધવ્ય કે વિધુરઅવસ્થા, પાછળની જિંદગી માં શ્રાપ બની જાય છે. માણસ એકાંતમાં ગૂંગળાઈને આત્મહત્યા સુધીના વિચારે ચડી જાય છે .
જે માણસે ખુદ્દારી અને સ્વમાનથી જીવન જીવ્યું છે તે લોકોને આ અવસ્થા પરાધીનતા અને મજબુરીના બંધન થી જકડાયેલી લાગે છે.
આ તો રામબાણ છે વાગ્યા હોય તે જાણે .
બેંક માંથી નિવૃત થઇ ને મેં જુનાગઢ પાસે ના એક નાના ગામના વૃધાશ્રમમાં સેવાના ભાગ રૂપે થોડો સમય કામ કર્યું છે.
લાચાર વૃધોના મોઢા ઉપર લજ્જાની છાય દેખાતી હોય છે સારાસારા, અને સુખી ઘરના વૃદ્ધોને મેં ત્યાં જોયા છે.
"ઘરનો દાજ્યો ક્યાં જાય "? તે ન્યાયે બિચારા થઇ ને પડેલા મેં જોયા છે એક એકની વાત સંભાળતા પથ્થર પણ પીગળી જાય તેવી કરુણ દાસ્તાનો મેં સાંભળી અને આજ પણ મારા દિલ દિમાગને કોરી ખાય છે .
તે વૃદ્ધાશ્રમમાં અમે સાંજે સાત વાગ્યે સાંજનું ભોજન આપતા, અને રાત્રે 8 વાગ્યે સાયમ પ્રાર્થના યોજાતી .
મેં એક ટેવ રાખી હતી કે રોજ ભોજન અને ભજનના સમય દરમ્યાન દરેક વૃદ્ધ પાસે બેસી તેને સાંત્વના આપી તેનો કોઠો હળવો કરતો.
દરેકને અલગ સમસ્યા હતી.અને દરેક સમસ્યાનો ઉકેલ એક માત્ર હતો....... વૃદ્ધાશ્રમ !
કેટલાક દીકરા થી, તો કેટલાક વહુ થી તો કેટલાક શારીરિક મારથી, તો કેટલાક વાગ્બાણો,અને મેણાટોણા થી કંટાળી ને જીવન સંધ્યાના અસ્તાચળે ઘરનાને મૂકીને પારકાને પોતાના બનાવવા મજબુર બને છે.
હું તેઓની તરેહ તરેહ ની સમસ્યાથી એટલો ભાંગી પડ્યો કે ક્યારેક મારા થી બોલી જવાતું કે હે પ્રભુ, !
"કપૂત સંતાનો આપવા કરતા વાંઝિયા રહેવું સારું છે, અને બીજું, હાથપગ ચાલે અને શરીર શશક્ત હોય ત્યારે માણસને તું ઉઠાવી લેજે . વૃધાવસ્થા એક શ્રાપ છે".
મારું વક્તવ્ય સાંભળી મારા મિત્રો ચુપ થઇ ગયા અને સહમત થયા કે શારીરિક સુખએ લગ્નની એક માત્ર જરૂરિયાત નથી.
લાખો કમાતા દીકરા બાપ ને મંદિરે મુકવા એક રૂપિયો ન આપે ? તે પીડા ઓછી છે ?
વિધુરવસ્થામાં કરેલ લગ્ન એક સમજુતી છે. જીવનના અંત ભાગે એક સધિયારો છે સુખ દુખનો સાથી અને મનોબળનો ટેકો છે, એક હુંફ છે અરસપરસ કોઠો ખાલી કરવાનો ઈલાજ છે,
જરૂર છે તો એકજ કે, સમાંજે પોતાનો દ્રષ્ટિકોણ બદલાવવાનો ! ! !
.
હું અને મારા મિત્રો એક દિવસ ઘેર બેઠક જમાવી ગામગપાટા મારતા હતા. તેવામાં મારા મિત્રના હાથમાં જુનું છાપું આવી ચડ્યું. છાપામાં એક સમાચાર વાંચી તે ચમક્યો સમાચાર આ મુજબ ના હતા .
" અમદાવાદના નિવૃત પ્રોફેસર ભવરલાલ (70) એ વડોદરાની 60 વર્ષ ની સ્ત્રી સાથે લગ્નગ્રંથી થી જોડાયા ."
"શું જમાનો આવ્યો છે ..?" તે બોલ્યો
બીજા એ ટાપસી પુરાવી કે "આ ઉમરે ડોસાને શું સુજ્યું ?"
ત્રીજો પણ ખાબક્યો " ભાભો હજુ ધરાણો નથી? કે લુંટી લેવા ઘોડે ચડ્યો ?" .
મારાથી ન રેહવાયું , હું બોલ્યો " ભાઈ, ઉમર સામું ન જુવો, માણસની જરૂરિયાત, લાચારી,અને મજબુરી સમજો " તમે જે દ્રષ્ટિકોણથી જુવો છો તે આ લગ્ન પાછળનો હેતુ નથી, વૈધવ્ય કે વિધુરઅવસ્થા, પાછળની જિંદગી માં શ્રાપ બની જાય છે. માણસ એકાંતમાં ગૂંગળાઈને આત્મહત્યા સુધીના વિચારે ચડી જાય છે .
જે માણસે ખુદ્દારી અને સ્વમાનથી જીવન જીવ્યું છે તે લોકોને આ અવસ્થા પરાધીનતા અને મજબુરીના બંધન થી જકડાયેલી લાગે છે.
આ તો રામબાણ છે વાગ્યા હોય તે જાણે .
બેંક માંથી નિવૃત થઇ ને મેં જુનાગઢ પાસે ના એક નાના ગામના વૃધાશ્રમમાં સેવાના ભાગ રૂપે થોડો સમય કામ કર્યું છે.
લાચાર વૃધોના મોઢા ઉપર લજ્જાની છાય દેખાતી હોય છે સારાસારા, અને સુખી ઘરના વૃદ્ધોને મેં ત્યાં જોયા છે.
"ઘરનો દાજ્યો ક્યાં જાય "? તે ન્યાયે બિચારા થઇ ને પડેલા મેં જોયા છે એક એકની વાત સંભાળતા પથ્થર પણ પીગળી જાય તેવી કરુણ દાસ્તાનો મેં સાંભળી અને આજ પણ મારા દિલ દિમાગને કોરી ખાય છે .
તે વૃદ્ધાશ્રમમાં અમે સાંજે સાત વાગ્યે સાંજનું ભોજન આપતા, અને રાત્રે 8 વાગ્યે સાયમ પ્રાર્થના યોજાતી .
મેં એક ટેવ રાખી હતી કે રોજ ભોજન અને ભજનના સમય દરમ્યાન દરેક વૃદ્ધ પાસે બેસી તેને સાંત્વના આપી તેનો કોઠો હળવો કરતો.
દરેકને અલગ સમસ્યા હતી.અને દરેક સમસ્યાનો ઉકેલ એક માત્ર હતો....... વૃદ્ધાશ્રમ !
કેટલાક દીકરા થી, તો કેટલાક વહુ થી તો કેટલાક શારીરિક મારથી, તો કેટલાક વાગ્બાણો,અને મેણાટોણા થી કંટાળી ને જીવન સંધ્યાના અસ્તાચળે ઘરનાને મૂકીને પારકાને પોતાના બનાવવા મજબુર બને છે.
હું તેઓની તરેહ તરેહ ની સમસ્યાથી એટલો ભાંગી પડ્યો કે ક્યારેક મારા થી બોલી જવાતું કે હે પ્રભુ, !
"કપૂત સંતાનો આપવા કરતા વાંઝિયા રહેવું સારું છે, અને બીજું, હાથપગ ચાલે અને શરીર શશક્ત હોય ત્યારે માણસને તું ઉઠાવી લેજે . વૃધાવસ્થા એક શ્રાપ છે".
મારું વક્તવ્ય સાંભળી મારા મિત્રો ચુપ થઇ ગયા અને સહમત થયા કે શારીરિક સુખએ લગ્નની એક માત્ર જરૂરિયાત નથી.
લાખો કમાતા દીકરા બાપ ને મંદિરે મુકવા એક રૂપિયો ન આપે ? તે પીડા ઓછી છે ?
વિધુરવસ્થામાં કરેલ લગ્ન એક સમજુતી છે. જીવનના અંત ભાગે એક સધિયારો છે સુખ દુખનો સાથી અને મનોબળનો ટેકો છે, એક હુંફ છે અરસપરસ કોઠો ખાલી કરવાનો ઈલાજ છે,
જરૂર છે તો એકજ કે, સમાંજે પોતાનો દ્રષ્ટિકોણ બદલાવવાનો ! ! !
.
Gaurang G. Vaishnav Somehow, I was unable to post the following comment on your blog. May be you should look at your settings.:
ReplyDeleteVyomeshhbai, very good analysis. Unfortunately, in today’s Bharat on one had we adopt a lot of undesirable aspects of the Western society and culture but we don't emulate them where things make sense. Herein USA, marrying at any age is common and no one thinks twice about it. Old age is the time when one needs warmth of an understanding person. In many cases, children are unable to give that warmth. A spouse would understand that need.
And by the way, if there is sexual angle to such a marriage, what is the big deal? We are the biggest hypocrites when it comes to sex. Everyone thinks about it,, talks about it and wants to watch it in films and on TV but keeps up a charade that it is a sin, past certain age.
A couple of years back, on my visit of Bharat I was with a group of Nagar seniors, all around 70 years+ age . I observed that there were jokes and anecdotes which were highly sexual in nature. This, because they were with familiar friends. Same people would not want to be caught dead with those narratives if they were with their families. A country that gave the world Kamasutra and Khajuraho sculptures has come down to treating sex as a dirty object.
Saumya Joshi ખૂબ જ સુંદર રજૂઆત..
ReplyDeleteHemal Nanavaty:--- Vyomeshbhai you really touched by your words. Hope nobody gets into this situation.
ReplyDeleteNilesh Kathad :--- વ્યોમેશભાઈ મુદ્દાની વાત કહી છે. દિકરાને વહુઓ સમજે તો !!!! નહિતર સમય પોતે ક્યાં કોઈનો સંબંધી છે. સમયને, દિકરા કે વહુઓ હોતી નથી.
Dinesh Vaishnav:--- આ જમાનામાં વિધવા, વિધુર કે છુટા છેડા પછી બીજા લગન કરવાજ હિતાવહ છે. એથી કોઈ ઉપર બોજારુપ ન બનાય ને ઈ ઉમરે શારીરિક જરૂરિયાત કરતા પણ "ઈમોસનલ" જરૂરિયાત વિશેષ હોય છે. મારી ઉમરે તો સવારનો ચા નો પ્યાલો અમે બેય હારે પિયે ઈ અરસપરસ એક-બીજા ની હાજરી થી અમૃત ઘોળ્યા જેવો લાગેછ, બાકી લીપટન ની પડીકી થી માઇક્રોવેવ માં બનાવેલો ચા તો ઈજ છે. આવી તો અનેક "ઈમોસનલ ડિપેન્ડન્સી" એક-બીજા માં લગન જીવાબ્ન દરિમયાન થાય ને ટકે.
Nilkunj Majmudar :---Vyomeshbhai u r very true jeni upar aa vityu hoy tej aa pidane jani shake baki bijaone to vato karvij game,,bahu saro subject babat vat kari...
Dhumketu Trivedi :--- વ્યોમેશભાઈ, તમારી પોસ્ટ વાંચી સાચ્ચેજ પરિણીત કે અપરિણીત લોકો માટે વૃધાવસ્થા શ્રાપરૂપ છે .દીકરા -(દીકરી-અપવાદરૂપે)વહુ કે અન્ય સગા સબંધીના આશરે રહેવા કરતાં વહેલું મોત ઈચ્છતા ઘણા વડીલો વિષે વાંચ્યું -સાંભળ્યું છે .એમને હાથનો ટેકો નહિ હુંફ જોઈએ છે .સ્વમાન...See More
ReplyDeleteGuru Kkamal :---mane pan kaik aavo j anubhav thayel che....
Himanshu Kachhi Very True. We shoud have open mindedness in this direction to understand our eldrely persons.
ReplyDeletePratibha Thakker .
કોઈ ના પ્રેમ ની હુંફ , બે ઘડી ની એમની સાથે ની વાત બહુ જરૂરી બને છે .
.... સાવ સુક્કા વૃક્ષ પર
ટહુકા ના પડઘા પડઘાય ત્યારે
એ કરચલી વાળી આંખમાં વસંત વસંત .