મહાદેવ બુધવારીયામાં

 દૃશ્ય:-મોતીબાગ જૂનાગઢ નજીકના એક વિશાળ ફ્લેટનું.

સમય:-મળસ્કે ૪.૦૦ વાગ્યાનો.

* 

ફ્લેટના વિશાળ મધ્યસ્થ હોલમાં તેજપુંજ છવાઈ ગયો અને હસ્તે ત્રિશુલ ધારી,દેવાધિદેવ મહાદેવ પધાર્યા અને એક આધેડ યુવાન પાસે આવી બોલ્યા,

"કેમ છે વત્સ,હું તારી પ્રવૃત્તિથી ખુશ છું,માગ માગ તું માગે તે આપું."

એક પગ સોફા નીચે લટકતો,બીજા પગે પલાંઠી વાળી,બન્ને હાથની અદબ વાળેલ આછા ગુલાબી ઝબ્બા,અને સફેદ પાયજામાં સાથે બેઠેલ સ્થૂળ શરીર વાળા આધેડ યુવાનને સંબોધી મહાદેવ બોલ્યા.

 આધેડ યુવાને પ્રભુને સાક્ષાત દંડવત પ્રણામ કરવા ઉભા થવાની ચેષ્ટા કરતાં પ્રભુએ તેનો હાથ પકડી કહ્યું,"બસ કર ભક્ત,બસ કર દંડવતની જરૂર નથી મારે તારી આ હિમાલય કાયને ફરી ઉભો કરતા મને ઘણું કષ્ટ પડશે.

આધેડ યુવાને પ્રણામ કરતા પૂછ્યું,

"પ્રભુ,આજે આપ કેમ આટલા ખુશ થયા છો કે મને વરદાન માગવાનું કહો છો?"

"વત્સ,આજની આ સ્વાર્થી અને કામ પૂરતી ક્ષણિક મિત્રતા ધરાવતા કલિયુગમાં તું જે આ બુધવારીયા દ્વારા નિર્દોષ અને નિઃસ્વારથી પ્રવૃત્તિ કરી ભાઈચારાની ભાવના ઉભી કરી છે એનાથી હું પ્રસન્ન છું.

નાત જાત,ધર્મ,શિક્ષિત,અલ્પ શિક્ષિત કે વિદ્વાનોના ભેદભાવ વિના બધાને એકસરખું માન આપવાની તારી ભાવના પ્રેરણા દાયક છે " મહાદેવ બોલ્યા.

ફકીર જેવી નિષ્ફિકરાઈ થી ડાબી બાજુ સહેજ ડોક નમાવી,જીણી આંખે અદબ વાળેલી જ મુદ્રામાં જમણો હાથ હવામાં વિન્ઝતા સ્થૂળ દેહધારી બોલ્યો,"જાવ દ્યો ને પ્રભુ,મારે કંઈ જોઇતુંય નથી અને માગવુંય નથી. ઝૂંટવી લેવા વાળો કદી કોઈને કંઈ આપી શકતો નથી" 

મહાકાળ સહેજ સ્મિત સાથે બોલ્યા,"મેં એવું શું તારું લઈ લીધું છે,વત્સ.? જે બન્યું છે અને જે બને છે એ નિયતીના નિયમે બને છે"

અકળાયેલ આધેડ યુવાન બોલ્યો,

"શું લઈ લીધું છે એમ પૂછો છો પ્રભુ ? તમેં શું નથી લઈ લીધું એવું હું તમને પૂછું છું.તમે મારા માતા-પિતા છીનવી લીધા,મારી અર્ધાંગના,કે જે જીવનભરની મારી સૌથી મોટી જરૂરિયાત હતી તમે તેને ખૂંચવી લીધી, તમે યુવાવયે મારી ભાભી છીનવી લીધી,મારા ભાઈથી વિશેષ એવા મારા મિત્રને નાતાલ જેવા પર્વને દિવસે ઉઠાવી ગયા અમારા બુધવારીયાના અતિ પ્રિય મામા અને વિભાકરને વગર નોટિસે ઉપાડી ગયા અને પૂછો છો મેં તારું શું લઈ લીધું ? માફ કરો પ્રભુ મારે કંઈ નથી જોઈતું" નિરાશ વદને ગ્લાનીભર્યા સ્વરે છતાં થોડા આક્રોશ સાથે સ્થૂળ દેહધારી બોલ્યો.

"વત્સ,એમ અકળા નહિ,જન્મ અને  મૃત્યુ એ નિશ્ચિત સનાતન સત્ય છે,હા અકાળે જવું એ દુઃખકારક છે,પણ એ તો કર્માધીન છે.એમાં હું દોષિત નથી. હું છેલ્લા ૧૭૦ બુધવારીયાથી તારી મહેફિલનો અહેવાલ અને ખાસ તો ભોજન પ્રબંધ જોઈને ખુશ થયો છું અને એટલેજ તારી આ નિસ્વાર્થ અને સાત્વિક પ્રવૃત્તિથી આકર્ષાઇ પૃથ્વીલોકમાં તારી સન્મુખ આવ્યો છું."

"પ્રભુ આપના આગમનથી હું ધન્ય બન્યો છું.તમેં જ્યારે મારું સર્વસ્વ ખૂંચવી લીધું છે ત્યારે સારા, સાત્વિક,,અને નિરૂપદ્રવી સંગાથ માટે મેં આ પ્રવૃત્તિ શરૂ કરી છે.આપ સ્વર્ગલોકમાં બિરાજમાન હોવા છતાં મારી પ્રવૃત્તિ ઉપર નજર રાખો છો એ મારા અહોભાગ્ય છે "

સોફા નીચેનો પગ સહેજ ઝુલાવતા સ્થૂળદેહધારી બોલ્યો.

"માત્ર તારી બુધવારીયાની જ પ્રવૃત્તિ નહિ હો,તારી એ સિવાયની અન્ય પ્રવૃત્તિ પણ ક્યારેક જોઈ લઉં છું" મજાકના અંદાજમાં શિવજી એક આંખ મિચકારી હળવા હાસ્ય સાથે બોલ્યા.

" જય હો પ્રભુ, હવે જ્યારે આપ સાક્ષાત આપવા જ આવ્યા છો તો હું માગું છું કે મારી આ પ્રવૃત્તિ વધુને વધુ વિકસે,મારું બુધવારીયું ફેસબુક ઉપર અને સમગ્ર ગુજરાતમાં પ્રતિષ્ઠા પામે અને અન્ય શહેરોમાં પણ એનું અનુકરણ થાય મારે અંગત મારા સ્વાર્થનું કંઈ નથી જોઈતું" 

"વત્સ,હું તારી નિર્દોષ ભાવનાની કદર કરું છું અને વરદાન આપું છું કે તારી આ પ્રવૃત્તિ ખૂબ જ વિકસશે, અને અન્ય શહેરોમાં વસતા કેટલાયે "ગઢીઓ" અવારનવાર બુધવારીયામાં આવી પ્રસન્નતા અનુભવશે.તારું તથા બુધવારીયાના તમામ સભ્યોનું કલ્યાણ થાઓ"

આટલું બોલી ઉભા થતાં મહાદેવે કહ્યું "જતાં જતાં,આજના બુધવારીયામાં પીરસેલો કાવો મને પાઈ દે,અમારે સ્વર્ગલોકમાં એવુ પેય પ્રાપ્ત નથી"

મહાકાય આધેડ યુવાને ઉભા થઇ ભગવાનને કાવો આપ્યો.

शिवास्ते पन्था: । એટલું બોલી ભગવાન અદ્રશ્ય થયા.

થોડી વારે રસોઈ કરવા આવેલ બહેને રસોઈઘર માંથી બુમ મારી "સાહેબ, ચા-નાસ્તો તૈયાર છે"

સ્થૂળદેહધારી આળસ મરડી પથારીમાંથી જાગ્યા.

 ઘડિયાળમાં જોયું તો સવારના ૯.૪૫ થયા હતા.

I Have Gone Through All Of These..

Do You Know How It Feels..
When Someone Throws You Out Of Their
Life For Someone Else? ♥
Do You Know How It Feels
When You Want To Die With Each
Breath..? ♥
Do You Know How It Feels
When Someone Else Snatching The
Person You Loved The Most..? ♥
Do You Know How It Feels..
When You Have To Say "I'm Fine" 'And
Fake a Smile
But Nothing Is OK At All..? ♥
Do You Know How It Feels
When You Try Hard To Smile But Tears
Fall Unknowingly..? ♥
I Have Gone Through All Of These..

જોડણીના સામાન્ય નિયમો

 ગુજરાતી માતૃભાષા હોવાથી વધુ વંચાય છે,અને વધુ લખાય પણ છે.પરંતુ ભાષા-શાસ્ત્ર,અને વ્યાકરણની એરણ પર ચડત્તા ઘણા લખાણો તે ચકાસનીમાંથી સફળ થતા નથી.એનું કારણ માત્ર વ્યાકરણીય જ્ઞાન છે.

જો વ્યકરણમાં જોડણી,હરુસ્વી,દીર્ઘઈ નુ જ્ઞાન બાળકો ને શરૂઆતથી જ આપવામાં આવે તો લેખનમાં થતી સામાન્ય ભૂલો ટળી શકે. વ્યાકરણ અંગેની કેટલીક અગત્યની વાત મુકું છું.

જોડણીના સામાન્ય નિયમો.

સામાન્ય રીતે બધા જ વિદ્યાર્થીઓ જોડણી કરતી વખતે દ્વિધા અનુભવતા હોય છે. ખાસ કરીને હ્રસ્વ ઇ – િ તથા દીર્ઘ ઈ – ી, તેમજ હ્રસ્વ ઉ – ુ તથા દીર્ઘ ઊ- ૂ, તેમજ અનુસ્વાર ‘ં’ તથા જોડાક્ષર.

આ બધી બાબતો જો સરળતાથી સમજાય તો ભૂલો થવાની સંભાવના બહુ ઓછી રહે છે. અને તેથી જ અહીં જોડણીના કેટલાક સામાન્ય નિયમો આપેલ છે. જે માત્ર વિદ્યાર્થીઓને જ નહીં પણ તેના વાલીઓને પણ ઉપયોગી થઈ શકશે.

1) ‘ત્રિ’ થી શરૂ થતા શબ્દમાં હ્રસ્વ ‘ઇ’ િ ની માત્રા કરવી.

દા.ત. ત્રિફળા, ત્રિશુળ, ત્રિશંકુ, ત્રિરંગો, ત્રિરાશિ વગેરે...

2) ‘પ્રિ’ થી શરૂ થતાં શબ્દમાં હ્રસ્વ ‘ઇ’ િ ની માત્રા કરવી.

દા.ત. પ્રિન્ટ, પ્રિન્સ, પ્રિય વગેરે...

3) બંને અક્ષર ઈ કાર વાળા શબ્દમાં પ્રથમ અક્ષરમાં દીર્ઘ ‘ઈ’-ી તથા બીજા અક્ષરમાં હ્રસ્વ 'ઇ'– િ ની માત્ર કરવી.

દા.ત. રીતિ, પ્રીતિ, ભીતિ, ગીતિ, કીર્તિ, શ્રીતિ વગેરે...

4) ‘ઇત' પ્રત્યે વાળા શબ્દોમાં હ્રસ્વ ઇ – િ ની માત્ર કરવી

દા.ત. પ્રેરિત, પ્રોત્સાહિત, ઉત્સાહિત, કલંકિત,ઇચ્છિત.વગેરે....

પ) શબ્દના અંતે ‘ઈક’ લાગે ત્યારે તેવા શબ્દોમાં પણ હ્રસ્વ ‘ઇ' –િ ની માત્ર કરવી.

દા.ત. સામાજિક, ધાર્મિક, શૈક્ષણિક, આધ્યાત્મિક,વૈવાહિક, પૌરાણિક, ઔપચારિક, નૈતિક, પ્રમાણિક,દૈનિક, ભૌગોલિક, વૈજ્ઞાનિક, પારંપારિક, વૈશ્વિક,ઈસ્લામિક, પ્રસ્તાવિક વગેરે...

૬) ‘ઈયા' પ્રત્યેય લાગેલા શબ્દોમાં હ્રસ્વ ઇ – િ ની માત્ર કરવી

દા.ત. દરિયા, રૂપિયા, વાણિયા, કડિયા,ગાંઠિયા, ઘડિયાળ, કાઠીયાવાડ, પટોળિયા વગેરે...

૭) શબ્દાંતે ‘ઇય’ વાળા શબ્દોમાં દીર્ઘ ‘ઈ’- ી ની માત્રા કરવી.

દા.ત. રાજકીય, રાષ્ટ્રીય, વિદ્યાકીય, માનનીય,આદરણીય, નાટકીય, ભારતીય, ભાષાકીય,સંચાલકીય, શાળાકીય, નાણાકીય વગેરે...

૮) આ ઉપરાંત બંને ‘ઇ’ હ્રસ્વ થતા હોય તેવા કેટલાક શબ્દો જોઈએ તો ...

સ્થિતિ, તિથિ, ટિકિટ, ગિરિ, મિતિ, ભૂમિતિ, સમિતિ

(૯) શબ્દમાં આવતા ‘(રેફ) પૂર્વે ‘ઈ-ઊ’ દીર્ઘ હોય છે.

કીર્તન, તીર્થ, જીર્ણ, મૂર્તિ, સ્ફૂર્તિ, ચૂર્ણ, સૂર્ય, સંપૂર્ણ,કીર્તિ, દીર્ઘ, શીર્ષક, આશીર્વાદ, ઈર્ષા, ઊર્ધ્વ, ઊર્મિ,મૂર્ચ્છા, ધૂર્ત, મૂર્ખ, ઊર્જા, પૂર્ણિમા, પ્રકીર્ણ.

અપવાદ – ઉર્વશી

(૧૦) ‘ય’ પહેલાં આવતો ‘ઇ’ હ્રસ્વ થાય છે.

ક્રિયા, સક્રિય, નિષ્ક્રિય, પ્રિય, નિયામક, ક્ષત્રિય,ઇંદ્રિય, હોશિયાર, કાઠિયાવાડ, ખાસિયત, મિયાં,એશિયા, દરિયો, રશિયા, ઓશિયાળું, કજિયો,ખડિયો, ચડિયાતું, રેંટિયો, કરિયાતું, પિયર, દિયર,નાળિયેર, ફેરિયો.

(૧૧) શબ્દના છેડે આવતા ‘ઈશ’, ‘ઈન્દ્ર’માં દીર્ઘ ‘ઈ’કરવામાં આવે છે.

અવનીશ, જગદીશ, ગિરીશ, રજનીશમ સત્તાધીશ,ન્યાયાધીશ, યોગેન્દ્ર, ભોગીન્દ્ર, રવીન્દ્ર, હરીન્દ્ર, મુનીન્દ્ર.

(૧૨) નીચેના શબ્દોનાં નારીજાતિના રૂપમાં હ્રસ્વ ‘ઇ’આઅવે છે.

તપસ્વી-તપસ્વિની, વિદ્યાર્થી-વિદ્યાર્થિની, યોગિ-યોગિની, માયાવી-માયાવિની, તપસ્વી-તપસ્વિની,સુહાસિની, મોહિની, વિનોદિની, ગૃહિણી, વિલાસિની,હેમાંગિની, મૃણાલિની, વીણાવાદિની, સરોજિની,નંદિની, પદ્મિની.

(૧૩) નીચેના શબ્દોમાં નામવાચક પ્રત્યય ‘તા’ કે ‘ત્વ’લગાડાતાં અંતે આવતો દીર્ઘ ‘ઈ’ હ્રસ્વ થાય છે.

દા.ત. ઉપયોગી-ઉપયોગિતા, તેજસ્વી-તેજસ્વિતા,સ્વામી-સ્વામિત્વ, ઓજસ્વી-ઓજસ્વિતા.

(૧૪) શબ્દમાં જોડાક્ષર પહેલાંના ઇ, ઉ હ્રસ્વ હોય છે. જેમ કે -

દા.ત. શિષ્ય, ભિસ્તી, મુક્કો, દિવ્યા, ઉત્સાહ, રુદ્ર,લુચ્ચો, ક્લિષ્ટ, પરિશિષ્ટ, હુલ્લડ, જુસ્સો,ખિસ્સાકોશ, સિક્કો, કિસ્મત, દુશ્મન, તુક્કો, પુત્ર,પુષ્પ, સમુદ્ર, શુક્ર, શુદ્ધ, બુદ્ધ, અનિષ્ટ, મુક્ત, પુષ્કળ,મનુષ્ય, ઉત્સાહ, દુષ્ટ, મિત્ર, વિશ્વ, વિષ્ણુ, ચિત્ર,વિદ્યુત, વિદ્યા, ઇચ્છા, પવિત્ર, સંક્ષિપ્ત, સંદિગ્ધ.

અપવાદ : તીવ્ર, શીઘ્ર, ગ્રીષ્મ, ભીષ્મ, સૂક્ષ્મ, સૂત્ર,શૂન્ય, મૂલ્ય, દીક્ષા.

(૧૫) નીચેની જગ્યાએ અનુસ્વાર મુકાય છે.

હું અને તું, મેં, તેં, સર્વનામમાં-

બોલું, લખું તેવા ક્રિયાપદોમાં-

બોલવું, વાંચવું તેવા ક્રિયાપદોમાં-

પોતાનું, રાજાનું, મીનાનું, ઘોડાનું શ્યામનું, વગેરેમાં....

ઘરમાં, નદીમાં, શાળામાં –‘આમાં’ ‘ઓલામાં’‘પેલામાં’ એમ સ્થાન દર્શાવે તે અધિકરણ વિભક્તિમાં જ અનુસ્વાર આવે માતા માટે ‘મા’ વપરાય તેમાં નહીં.

ખાતું, પીતું, લખતું, જ્યાં, ત્યાં, ક્યાં… વગેરેમાં અનુસ્વાર આવે.

Like

Comment

 

#દ્રષ્ય_૧

#સ્થળ:- સ્વર્ગલોક.

*

દેવાધિદેવ મહાદેવ શૈલ્ય પુત્રી સાથે સુવર્ણ હિંડોળે ઝૂલતા હતા એવામાં યમરાજ પધાર્યા.

યમરાજને આદર સહિત આવકારતા સહઆશ્ચર્ય ભગવાને પૂછ્યું," અરે,મૃત્યુ દૂત આજે વહેલા વહેલા ક્યાં પધારો છો ?"

યમરાજે વળતો ઉત્તર આપતા કહ્યું, "પ્રભુ, પૃથ્વી લોક મધ્યે ભરતખંડ નામના દેશમાં મહારાષ્ટ્ર નામનું રાજ્ય છે ત્યાં પુના શહેર ખાતે જાઉં છું."

ભગવાને પૂછ્યું "અરે આ ક્ષણે ત્યાં કોઈના પ્રાણ હરવાના મારા આદેશ વિના ?"

"પ્રભુ,હું કોઈના પ્રાણ હરવા નહિ પણ ત્યાં વસતા એક સજ્જન કે જેઓ મારા કાર્યમાં મદદ રૂપ બને છે તેનું અભિવાદન કરવા જાઉં છું પણ એક મુશ્કેલી એવી છે કે આવડા મોટા શહેરમાં તેનું નિવાસ સ્થાન શોધવું દુષ્કર છે તેથી આપની મદદ માટે આવ્યો છું."

ખડખડાટ હાસ્ય સાથે ઉમાદેવી એ કહ્યું "હું એ સજ્જનને ઓળખું છું.એમના વતન ખાતે અમારું મહાલય છે ત્યાં તેઓ ત્રણ પેઢીથી અમારા પડોશી છે.એક કામ કરો

ચલિત ધ્વનિ યંત્ર (મોબાઈલ)દ્વારા ગૂગલ મેપમાં "અંતિમ યાત્રા ક્રિયાના નિષ્ણાત. પુના" એટલુંજ લખવાથી એ મેપ આપને તેના ફ્લેટ સુધી પહોંચાડી દેશે"

"અદભુત ! "એટલું બોલી યમરાજે સૂચન મુજબ એ સજ્જનનું રહેઠાણ શોધી કાઢ્યું અને પૃથ્વી લોક તરફ જવા નીકળી પડ્યા.

#દૃશ્ય_૨

#સ્થળ:-પુના શહેરમાં એ સજ્જન નો ફ્લેટ

યમરાજે એ ફ્લેટના પાર્કિંગમાં પોતાનો પાડો પાર્ક કરી સડસડાટ ઉપર પહોંચ્યા.રાત્રીના દશેક વાગ્યા નો સમય હતો.અર્ધ ખુલ્લા દરવાજાને ધક્કો મારી યમરાજ ફ્લેટના દિવાનખાનમાં પ્રવેશ્યા.

વીજળીના આછા પ્રકાશમાં ટેપ રેકોર્ડમાં ગુલામ અલીની

"હંગામા હે કયું બરપા,થોડી સી જો પી લી હૈ" ગઝલ સાંભળતા એ સજ્જન સોફા ઉપર લેંઘો અને સેંડૉક્ટ ગંજી પહેરી પલાંઠી વાળી બિરાજમાન હતા તેની સામે ટીપોઈ ઉપર કોફી કલરનું વિદેશી પીણું ભરેલી દેખાતી એક "બોટલ" એક પ્યાલી,અને શીંગ-ચણા તથા સેવ અને સક્કરપારા ભરેલી ડીશ પણ હતા.સજ્જન એ બોટલમાંથી થોડું પીણું પ્યાલીમાં લઇ ધીમી ઘુંટે પીતા દ્રશ્યમાન થયા.

સાક્ષાત યમરાજને નજરે નિહાળતા સજ્જન જરા ધ્રુજી ઉઠ્યા અને પ્યાલી નીચે મુકતા પૂછ્યું "પ્રભુ આપ ? મારે તો હજુ ઘણી વાર છે"

અટ્ટ હાસ્ય સાથે યમરાજે કહ્યું,

" વત્સ,હું તારા પ્રાણ હરવા નહિ પણ મૃત્યુ બાદ નશ્વર દેહને અવલ મંઝિલે પહોંચાડવાની તારી નિસ્વાર્થ સેવા બદલ

અભિનંદન

આપવા આવ્યો છું. કહે આજકાલ શું સાહિત્યિક પ્રવૃત્તિ ચાલે છે "?

મહાશય ગદગદિત થતા બોલ્યા,

"પ્રભુ આજકાલ હું "વ્યથા" નામનું પુસ્તક લખી રહ્યો છું જેમાં મારા જીવનની વ્યથાઓ વર્ણવી છે"

"વ્યથા ? બોલ એવી તારી કઇ વ્યથા છે હું એ દરેકનું નિવારણ ક્ષણભરમાં નિવારી દઉં" આંગળીઓથી ચપટી વગાડતા યમરાજ બોલ્યા.

આંખમાં ઝળઝળિયાં સાથે સજ્જને કહ્યું "પ્રભુ, વ્યથા તો ઘણી છે હું આપને કેટલીક ગણાવું તેમ છતાં જો એમ જ હોય તો મુખ્ય વ્યથા સાંભળો"

૧: "પ્રભુ,જ્યારે મારી નિસ્વાર્થ સેવાની કદર કરવા આપ સ્વર્ગલોક થી અહીં સુધી પધાર્યા,ત્યારે જે સમાજની હું સેવા કરું છું એ સમાજને મારી કદર નથી.સગા, મિત્ર,કે સ્નેહીઓના અવસાન સમયે મારા નામની માળા જપાતી હોય, મને શોધવા ફોન કરે,વાહન મોકલે, અને ન પહોંચવા સુધી મારી કાગડોળે રાહ જુવે અને બોડી અગ્નિ સમર્પિત થતા જ એ જ લલ્લુઓ મારી સામું પણ નથી જોતા.આપને એવું નથી લાગતું કે મારી જ્ઞાતિએ પ્રતિવર્ષ થતા કાર્યક્રમ માં મારું જાહેરમાં બહુમાન કરી મને તામ્રપત્ર સાથે પ્રશસ્તિ પત્ર આપવું જોઈએ "?

બેઠક ખંડના ખૂણામાં પડેલી એક ખખડધજ પુષ્કળ ધૂળ ચડેલી કાષ્ટ પેટી તરફ ગદા નિર્દેશ કરતાં યમરાજે પૂછ્યું "આ પેટીમાં શું છે ?"

પ્રભુ એમાં સદગત જ્ઞાતિ જનોની અંતિમ ક્રિયા પાછળ મારી વિશિષ્ઠ સેવા પ્રદાન કારણે સ્મૃતિ રૂપે મને મળેલા વાસણો છે,પણ છેલ્લા વિશ વર્ષથી એ પણ હવે કટાઈ ગયા છે.કેટલીક સ્ટીલની તપેલી અને ગ્લાસમાં તિરાડ પડી ગઈ છે.આપ શું એને મારી કદર કર્યાનું પુરષ્કાર સમજો છો "?

" ના,વત્સ એવું નથી.તું સાચો છે.સમાજે તારું બહુમાન કરવું જ જોઈએ અને એ પણ જાહેરમાં.

"બોલ,બીજી તારી કઈ વ્યથા છે." યમરાજે આગળ પૂછ્યું.

૨."પ્રભુ આજ સુધી મેં ચારેક પુસ્તકો લખ્યા,હું વિજ્ઞાનનો વિદ્યાર્થી હોવા છતાં મેં સાહિત્યની અમાપ સેવા કરી એટલુંજ નહિ પણ ગાંઠના ગોપીચંદને એ પુસ્તકો મેં પરિચિતોને નિઃશુલ્ક વિતરિત કર્યા છતાં જ્ઞાતિએ મારી કદર નથી કરી"

એક આછું ડૂસકું ભરતા સજ્જને આગળ ચલાવ્યું "જ્ઞાતિ તો સમજ્યા જ્ઞાતિ તો મને મરણના સમયે કામનો બાકી મરેલો જ સમજે છે પણ આપને એવું નથી લાગતું કે રાજ્યની સાહિત્ય સભાએ,રાજ્યએ,કે રાષ્ટ્રે રાષ્ટ્રીય કક્ષાએ મને રણજિતરામ સુવર્ણ ચંદ્રક.બુકર એવોર્ડ કે પદ્મ વિભૂષણ જેવા ગૌરવાન્વિત સન્માનથી નવાજવો જોઈએ ?" પ્યાલીમાંથી હળવી ઘૂંટ ગળા નીચે ઉતારતા સજ્જન આગળ બોલ્યા.

" પ્રભુ વધુ દુઃખ તો એ છે કે મારા કેટલાક અતિ નજીકના લોકો પૂજ્ય મોરારીબાપુના પરમ ભક્ત અને અતિ નિકટ હોવા છતાં મારી ભલામણ શ્રી.નરસિંહ મહેતા એવોર્ડ માટે પણ નથી કરતા."

" વત્સ,તારી સાહિત્યિક સેવા અજોડ છે.માનવ જાત જ સ્વાર્થી છે અને તારાજ મિત્રો તારો ઉપયોગ કરી તારી જરૂરિયાતે ખસી જાય છે એ મારી પણ જાણમાં છે.તારા એ બધા તાળી મિત્રો ઘણીવાર ફેસબુકના માધ્યમથી તારી શાબ્દિક ફિલમ ઉતારતા હોય છે એ મારા ધ્યાન બહાર નથી.તારી અજોડ સાહિત્યિક સેવા બાબતે તું ઉચ્ચતમ રાષ્ટીય પારિતોષિકથી સન્માનિત થવાનો હક્કદાર છો પણ દેશના પ્રધાન સેવકની નજરે હજુ સુધી તું ચડ્યો નથી પણ ચિંતા ન કર તારા ભાગ્યમાં પદ્મવિભૂષણ થી સન્માનિત થવાનું લખ્યું છે પણ તેને હજુ ઘણી વાર છે" યમરાજે આશ્વાસન આપ્યું.

હર્ષથી ઉછળી પડતા સજ્જનના હાથની પ્યાલી છલકાઈ અને પૂછ્યું

"પ્રભુ,મારી મશ્કરી તો નથી કરતા ને ? એ સન્માન મને ક્યારે મળશે ?"

"#મરણોત્તર". "ઓલ્યા ખલીલ ધનતેજવીની જેમ" યમરાજે ઉદાહરણ સાથે સ્પષ્ટતા કરી.

"વત્સ,હવે તારે કોઈ બીજી વ્યથા નથી એમ સમજીને હું હવે વિદાય લઉં. પ્રભાતનું પહેલું કિરણ ફૂટે તે પહેલાં મારે સ્વર્ગલોક પહોંચવું જરૂરી છે.યમરાજે ઉભા થતા આશીર્વચન આપતા કહ્યું

"વત્સ,તારી સેવાપરાયણ વૃત્તિથી ખુશ થઈ હું તને અજોડ વરદાન આપું છું કે મરણોત્તર તું સન્માનનો અધિકારી બનીશ.સમસ્ત પૃથ્વીલોકમાં જ્યાં ચાર મિત્રો રંગીન રાત્રે મિજલસ જમાવવા ભેગા થયા હશે ત્યાં " ઢાંકણું" ખુલતાં જ તેઓ તને યાદ કરશે તારા વતનમાં કમાન પાસે આ જ બોટલ (રંગીન બોટલ તરફ ઈશારો કરતા) સાથે તારી પુરા કદની કાંસ્ય પ્રતિમા મુકાશે.

શતાયુ ભવ:

"પ્રભુ આપના આગમન અને અભિવાદનથી હું ધન્ય બન્યો છું"

એટલું કહેતા યમરાજના ચરણસ્પર્શ કરવા સજ્જને હાથ ફેલાવ્યો કે તુરતજ ટીપોઈ ઉપર પડેલી બોટલને ધક્કો લાગતાં એ જમીન ઉપર પડી અને ફૂટી. બોટલમાં રહેલું રંગીન દ્રાવણ જમીન પર ફેલાઈ ગયું.

કાચ ફૂટવાના અવાજથી પરિવારના સભ્યો સજ્જનના બેડરૂમમાં ધસી ગયા.

સજ્જન હાથ ફેલાવી "પ્રભુ આપનો ખુબ ખુબ આભાર" એવું ભર ઊંઘમાં બબડતા પથારીમાં આળોટતા હતા.

ઘડિયાળમાં સમય હતો

રાત્રીના ૨-૩૦.

********

હું લેખક કેવી રીતે (ન) બની શક્યો ?

લગભગ ચૌદ-પંદર વર્ષની મારી ઉંમર હશે.આઠમા ધોરણમાં અભ્યાસ કરતો હતો.એ વખતે ઝગમગ અને બાલસંદેશ બાળ સાપ્તાહિક વધુ પ્રચલિત અને લોકપ્રિય હતા તેથી જ્ઞાનવૃધ્ધિ અને માનસિક મનોરંજન અર્થે એ બન્ને સાપ્તાહિકના લવાજમનું બજેટ મંજુર કરી મને પિતાશ્રીએ બંધાવી આપ્યા હતા.

બાલ સાપ્તાહિકમાં જુદા જુદા બાળ લેખકોની ટૂંકી વાર્તા વાંચતા મારું પણ નામ પેપરમાં છપાય અને લોકો મને પણ લેખક તરીકે ઓળખતા થાય એવા અભરખાનો ઉભરો મને આવ્યો અને આવા અભરખાએ એક અલ્પાયુષી બાળ વાર્તાકારને જન્મ આપ્યો.

"રમણની હોળી" શીર્ષક હેઠળ એક બાળ વાર્તા લખી નાખી અને મોકલી ઝગમગમાં.

ઝગમગ પાસે કોઈ છાપવા જેવું સાહિત્ય હાથવગું નહિ હોય એ કારણે પેપરની જગ્યા પુરવા મારી વાર્તા બીજા સપ્તાહે પ્રકાશિત થઈ.પછી તો પૂછવું જ શું ? ગુજરાતી સાહિત્યનું નોબેલ પુરસ્કાર મળ્યા જેટલો આનંદ અને સંતોષ હૃદયમાં છલકતો થયો.એક બાજુ "ગીતાંજલિ " બીજી બાજુ વીસ લીટીની ઝગમગમાં છપાયેલી વાર્તા.

બસ,"હવે તો કલમને ખોળે જ માથું મૂકવું છે" એવા નર્મદ સિદ્ધાંતથી આત્મવિશ્વાસનો છોડ મનમાં વિકસવા લાગ્યો. પેપરનું કટિંગ સાચવીને મિત્રોને બતાવતો એ રીતે મારા ગુજરાતીના શિક્ષિકા વડીલ હેમાબેન આચાર્યને પણ બતાવ્યું અને ગુરુજીએ મારામાં એક સિદ્ધહસ્ત લેખકના દર્શન કર્યા હોય એમ મને આશીર્વચન સાથે ભવિષ્યવાણી ઉચ્ચારી," તું ભવિષ્યમાં સારો લેખક બનીશ"

હવે ઉંટ ઉકરડે ચડ્યું. લેખક અને કવિઓ ધુની હોય છે એવું સાંભળેલું તેથી ધુની બનવાનો ડોળ શરૂ કર્યો.ડાબા પગના ગોઠણ ઉપર કોણી ટેકાવી મુઠી ઉપર દાઢી ટેકાવી જીણી આંખે આકાશ તરફ અનિમિશ નયને નિરખતા રહેવું, કોઈએ બોલાવ્યો હોય અને સાંભળ્યું હોય તો પણ ન સાંભળ્યાંનો ડોળ કરી જવાબ ન આપવો,એકલા એકલા હોઠ ફફડાવી સ્વગત વાર્તાલાપ કરતો હોઉં એવો સીન કાઢવો,હવામાં લખતો હોઉં એમ આંગળી ફેરવવી શરૂ કરી ધરાર ધુની બનવાના સેલ સપાટા શરૂ થયા.

છ માસિક પરીક્ષા આવી. જેવી તેવી તૈયારી સાથે બાળ લેખક મહાશયે પરીક્ષા આપી પરિણામ આવતા નવોદિત લેખક ત્રણ વિષયમાં નાપાસ થયા.

ચુસ્ત આદર્શવાદી,શિસ્તપ્રિય,અને વિદ્યાપ્રેમી શિક્ષક પિતાએ પરિણામ જોયું.જેમ મુગલ-એ-આઝમમાં શહેનશાહ અકબર સલીમને રિમાન્ડ ઉપર લે છે એવી જ રીતે પરિવારના દીન -એ -ઇલાહી શિક્ષક પિતાએ પોતાના બેઠકરૂમમાં બોલાવી મને બે ફડાકા ઝીંકી દેતા "તારે જમીન પે" દેખાડી દીધા

ભુવો જેમ ધૂણીને દાણા નાખી, લાલ.મરચાંની ધુમાડી દે અને પ્રેતાત્મા જેમ શરીર છોડી જાય એમ મારા પંડમાં પરકાયા પ્રેવેશેલ ઈશ્વર પેટલીકર અને રમણલાલ દેસાઈ મુઠ્ઠી વાળીને નાઠયા. હું ઉભો હતો એ જમીનની લાદી ભીની થઇ ચડ્ડીમાંથી નીચે ટપક પદ્ધતિથી સતત ટપકતું પ્રવાહી રેલા રૂપે આગળ વધતું હું જોઈ રહ્યો. હાઇકમાન્ડ તરફથી બન્ને સાપ્તાહિકો બંધ કરાવી દેવામાં આવ્યા અને આમ એક બાળ વાર્તાકાર અકાળે આથમી ગયો.

ત્યાર પછી લેખક બનવાનું ભૂત મગજમાં જ ઓગળી ગયું.

ગ્રેજ્યુએટ થયા પછી ફરી ચસ્કો ઉપડ્યો અને "નીશાચર" નામની મારી વાર્તા ૧૯૬૩ના "સ્ત્રી" સાપ્તાહિકના દીપોત્સવી અંકમાં પ્રકાશિત થઈ પણ એ પહેલાં જેટલો ઉમંગ કે ઉત્સાહ ન હતો.

મને આશીર્વચન આપેલ શિક્ષિકા માસ્તરમાંથી મિનિસ્ટર(રાજ્યના આરોગ્ય પ્રધાન)બની ગયા અને હું લેખકને બદલે લેખાકાર બની ગયો.

પંદર વર્ષે વળગેલું ભૂત ફરી પાંસઠ વર્ષે પંડમાં આવ્યું અને જેવું તેવું લખવું શરૂ કર્યું પણ એ પ્રયાસ આજસુધી સફળ થયો નહિ અને હું લેખક બની શક્યો જ નહીં

આજસુધી એ શિક્ષિકાના આશીર્વચન સિદ્ધ થાય એની રાહ જોતાં આયખું પૂરું થવા આવ્યું.

***********

માતૃભાષા દિન

 ગજબ થયો...

ગઈકાલે રાત્રે ભર ઉંઘમાં સૂતો હતો એવામાં ઘરની ડેલી ખખડયાનો અવાજ આવ્યો કોઈ ભ્રમ હશે માનીને મેં ધ્યાન ન આપ્યું તુરત જ ફરી જોરથી ડેલી ખખડી.  હું ઉઠ્યો
પ્રવેશદ્વાર ખોલતાં જ એક અસ્સલ નાગર ગૃહસ્થ પહેરવેશ ધારી વયસ્ક સજ્જન સામે ઊભા હતા.
એની પાઘડી,સફેદ મૂછ,ગોળ ફ્રેમના ચશ્મા જોઈ કોઈ વિદ્વાન વ્યક્તિ હોવાની મારા માનસપટ પર છબી અંકિત થઈ.
મેં કરબધ્ધ સ્વાગત કરતા કહ્યું,
" પધારો.તસ્કર ભાંગે એવી આ અંધારી અર્ધી રાત્રે આપે પધારવાનું કોઈ ખાસ પ્રયોજન ?આ પૃથ્વી પર આપ કયા નામધારીથી હયાતી ધરાવો છો ?"
મીઠા,મૃદુ સ્વરમાં જવાબ આપ્યો
 "હે હાટકેશ જન હું પણ હાટકેશ પુત્ર છું અને રમણ નામ ધારી હું પૃથ્વીલોક પર શ્વસુ છું"

                                       
"આપ પેલા ભદ્રમભદ્ર વાળા....?

                                               

હું હજુ વાક્ય પૂરું કરું ત્યાં જ તેઓ વદ્યા, "સત્ય,બિલકુલ નગ્ન સત્ય હું એ જ રમણ    જાતે પંડે પોતે" આટલું બોલી ગૃહ પ્રવેશ કર્યો. નાગર ખરા ને? ભદ્ર વર્તન એમના      રક્ત મહી ધસમસતું હોવાથી પોતાના ચરણ રક્ષકને બહાર વિરામર્થે રાખી પ્રવેશ્યા.
       બસ,તુરત જ શરૂ કર્યું. "ગુર્જર નગરી સ્થિત સંસ્કાર નગરીના રહેવાસી,એક તો તું હાટકેશ પુત્ર હોવા કારણે બીજું શિક્ષિત પરિવાર નું શિક્ષિત ફરજંદ હોવા કારણે,અને ત્રીજું સંસ્કાર નગરીના નગરજન હોવા કારણે તારી માતૃભાષા અતિ શુદ્ધ હોવી આવશ્યક છે.
આજકાલ "મુખ પુસ્તક" ઉપર ક્યારેક દ્રશ્યમાન થતી તારી લેખીનીનું અધ્યયન કરતા હું ખૂબ દુઃખની અનુભૂતિ કરું છું.ભાષાના જ્ઞાન અને વિશદ અભ્યાસના અભાવની અનુભૂતિ થાય છે ત્યારે મને પૃથ્વી લોક પરનો મારો ફેરો અફળ લાગે છે"
થોડો વિરામ.લેતા મેં પૂછ્યું,
" હે સાહિત્ય શિરોમણી,આ "મુખ પુસ્તક" શું છે.મેં આવુ કોઈ તુચ્છ નામ સાંભળ્યું નથી.
"વત્સ,એ આ લોકમાં ફેસબુકથી વધુ જાણીતું છે.ફરી શરૂ કરતાં પૂછ્યું સન૧૯૦૦ માં મેં લખેલું ભદ્રંભદ્ર અધ્યયન અર્થે તે તારી દ્રષ્ટિને કષ્ટિ આપી છે "
"હે વિદ્વાન કદાચ પ્રિય નહિ હોય પણ સત્ય અવશ્ય છે કે મેં એ પુસ્તક આજસુધી કરગ્રહણ નથી કર્યું.નિખાલસ સત્ય પ્રગટ કરતા મેં કહ્યું.
વિદ્વાન ખડખડાટ હસ્યા અને બોલ્યા,તું નહિ તારા જેવા પ્રાણી શ્રેષ્ઠ ગર્દભ સમા એવા ઘણા છે જે પૈકી તું એક છે.ખુલ્લે આમ ગુજરાતી સાહિત્યને વસ્ત્રહીન કરવામાં આપણે ગુજરાતીઓ અગ્ર ક્રમે છીએ.જનસેવક પણ બિચારા શું કરે ?કેટલો પરિશ્રમ કરે ? પોતા ખુદનું સાચવવાનું પડતું મૂકી સાહિત્યની સેવા કે માતૃભાષા બચાવવા રણે ચડે ?
આપણામાં સાહિત્યનું નિર્મળ અને સાચું જ્ઞાન ત્યારથી જ આવશે જ્યારે પદાધિકારીઓનાં સંતાનો સરકાર સંચાલિત ગુજરાતી શાળામાં પ્રવેશી ગુજરાતી મૂળાક્ષરો શીખશે.ચલચિત્ર ઘર,જલપાન ગૃહ, ઉપર માતૃભાષામાં વિજ્ઞાપન સૂચિત કરવાથી ભાષા સુધરી જશે એ મહા ભ્રમ છે.ગુજરાતી સાહિત્યનું અધ:પતન,અને અધોગતિ દ્રષ્ટિ ગોચર થતા હું દુઃખ અનુભવું છું.
ગઈકાલ રોજ માતૃભાષા દિન તરીકે થયેલી ઉજવણીમાં હું સદેહે ઉપસ્થિત ન હોવા છતાં જાણ્યું કે સભા પૂરતી જ સભાનતા કેળવતા માતૃભાષા પૂજકો,અને કલમનવેશો બહાર અનાર્ય ભાષા પ્રયોગ કરતા હતા."
બસ, આટલું જ સાંભળ્યું ત્યાં ઘર બહાર દૂધવાળા ભાઈએ બૂમ મારી
" દૂધ..લ..ઇ.જાવ" પ્રાતઃ કાલે છ વાગ્યાનો સમય સમય દર્શક યંત્ર દર્શાવતું હતું.

*****

1. સિક્યુરિટી ઓફિસર

શુભેન્દુ રોય એક સુખી સંપન્ન ઉદ્યોગપતિ હતો હીરા ઉદ્યોગમાં સમગ્ર દેશ-પરદેશમાં એ ટોચનું સ્થાન ધરાવતો હતો. ઇન્ટરનેશનલ ડાયમન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ નામે ભારત ઉપરાંત યુરોપ, જપાન દુબઇ, અને અમેરિકામાં તેના ઉદ્યોગની બોલબાલા હતી.અલમસ્ત મિજાજનો, આનંદી, હસમુખો અને વાચાળ શુભેન્દુએ બે વર્ષ પહેલા કોરોના મહામારીમાં યુવાન પત્નીને ગુમાવ્યા પછી બિલકુલ એકાકી,આંતરમુખી,બોલવામાં સહેજ તોછડો થઇ ગયો હતો.પત્નીના અવસાન પછી નિઃસંતાન શુભેન્દુનો સ્વભાવ બિલકુલ વિપરીત અને વિચિત્ર થઇ ગયો હતો.

એકવાર પોતાના ઔદ્યોગિક સંકુલ માટે સિક્યુરિટી ઓફિસરની જગ્યા ખાલી પડતા વર્તમાનપત્રમાં જાહેરાત આપી એ માટે ઇન્ટરવ્યૂ ગોઠવ્યા હતા.લગભગ ત્રીશેક ઉમેદવારો હાજર હતા.એ પૈકી એક વિજય શિંદે નામના  સામાન્ય ઊંચાઈ અને એકવડિયા બાંધાના યુવાનનો ઇન્ટરવ્યૂમાં વારો આવતા એને બોલાવવામાં આવ્યો ઇન્ટરવ્યૂ લેવા માટે શુભેન્દુ તથા તેનો અંગત મદદનીશ મી.પરીખ બેઠા હતા.ઇન્ટરવ્યૂ સમિતિ સમક્ષ હાજર થતાં શુભેન્દુએ વિજયની અરજી વાંચી પગથી માથા સુધી નિરીક્ષણ કર્યા બાદ પૂછ્યું 

"તમે વિજય કુમાર શિંદે ?

વિજયે સસ્મિત જવાબ આપતા કહ્યું, "જી, હું વિજય કુમાર શિંદે"

ઇન્ટરવ્યૂ શરૂ કરતા પહેલા મારે તમને બે પ્રશ્ન પૂછવા છે.પહેલું, અમે આ જગ્યા માટે સ્નાતકની લાયકાત માગી છે,જયારે તમે અંગ્રેજી વિષય સાથે અનુસ્નાતક છો, તમે ધારો તો કોઈ પણ કોલેજમાં તમને વ્યાખ્યાતાની અહીં કરતા વધુ પગારથી નોકરી મળી જાય,તો પછી આ જગ્યા માટે અરજી કરવાનું કારણ શું ? શું તમારી કોઈ એવી  મજબૂરી છે ? શુભેન્દુએ પૂછ્યું. 

"જી, સિક્યુરિટી ઓફિસર બનવું એ મારું બચપણ નું સ્વપ્ન છે,અને એ કારણે મેં અરજી કરી છે.મજબૂરી કોઈ નથી.મને ઇન્દિરા ગાંધી યુનિવર્સીટી તરફથી વ્યાખ્યાતાની નોકરી માટે પસંદગી પત્ર મળ્યો છે, જો હું અહીં પસંદગી નહીં પામું તો હું એ  જગ્યાએ હાજર થવાનો જ છું " વિજયે શુભેન્દુની આંખમાં આંખ મેળવી નિર્ભિત રીતે જવાબ આપ્યો 

શુભેન્દુએ થોડી કરડાકીથી બીજો પ્રશ્ન પૂછ્યો "મને લાગે છે કે તમે જાહેરાત પુરી વાંચી નથી લાગતી.અમે જાહેરાતમાં શારીરિક યોગ્યતાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે એ મુજબ ઊંચાઈ 5'8 ઇંચ અને વજન 70 કિલો માગ્યુ છે,જયારે અરજીમાં લખ્યા મુજબ તમારી ઊંચાઈ 5'4 અને વજન માત્ર 63 કિલો દર્શાવાયું છે "

" જી સાહેબ, આપ સાચા છો અરજીમાં લખ્યા પ્રમાણેની જ હું શારીરિક લાયકાત ધરાવું છું પણ હું એવું માનું છું  કે "સિક્યુરિટી ઓફિસરની જ્ગ્યા માટે હિંમત,અને આત્મવિશ્વાસ વધુ જરૂરી છે,જે મારામાં છે એ માટે કોઈ શારીરિક યોગ્યતા આવશ્યક નથી, ભૂતકાળમાં કોઈ એક ઉદ્યોગપતિએ મને આવું કહેલું એ પણ મને આજે યાદ છે" ભરપૂર આત્મવિશ્વાસથી વિજયે જવાબ આપ્યો, 

વિજયનો જવાબ સાંભળી શુભેન્દુ નો પારો સાતમે આસમાને પહોંચ્યો. પોતાના બદલાયેલા સ્વભાવ મુજબ થોડી ઉદ્ધત ભાષામાં બોલ્યો " જુવાન,તારા મોઢામાં હજી દૂધ ગંધાય છે, હું આટલો અનુભવી ઉદ્યોગપતિ અને તું લવરમુછીયો મને સલાહ આપે છે ? અહીં તને ઇન્ટરવ્યૂ માટે બોલાવ્યો છે તારા કાલ્પનિક ગપ્પા સાંભળવા નહીં યુ ગેટ આઉટ ડોન્ટ વેસ્ટ માય ટાઈમ "

અદબ વાળીને ચુપચાપ ઉભેલ વિજયે નીચું જોઈ જવાબ વાળ્યો "સર,જેવો તમારો હુકમ પણ જતા પહેલા હું એક વાત આપને જરૂર કહીશ, કે આ નોકરી ન મળે એનો મને કોઇ અફસોસ નથી પણ મને પૂરો સાંભળવાની તક ન આપવા બદલ આપને  જરૂર અફ્સસોસ સાથે પસ્તાવો થશે. આભાર." આટલું કહી વિજય ધીમા પણ મક્કમ ડગલે કેબિનમાંથી બહાર નીકળી ગયો.

કેબિનમાં ઘડીક સન્નાટો છવાઈ ગયો. શુભેન્દુ સમસમી ગયો. આટલા વર્ષોની પોતાની સફળ બિઝનેસમેન તરીકેની કારકિર્દીમાં કોઈ ચમરબંધી પણ  આંખમાં આંખ મેળવીને આ રીતે વાત નથી કરી શક્યો એ મારે ત્યાં નોકરી માટે ઇન્ટરવ્યૂ આપવા આવનાર કાલ સવારે ઉગીને ઉભો થતો છોકરડો આટલું સ્પષ્ટ બિન્દાસ્ત રીતે કહી ગયો ? એ વિચારે શુભેન્દુ થોડો અકળાયો.શુભેન્દુએ કપાળ ઉપરનો પરસેવો લૂછતાં,ગ્લાસમાંથી  ઠંડુ પાણી પીધું. થોડીવારે મદદનીશે મૌન તોડતા કહ્યું," સર,માફ કરજો પણ આ છોકરાની નીડરતા, આત્મવિશ્વાસ અને બોડીલેંગ્વેજ અદભુત છે, મને એવું લાગે છે કે આપણે તેને એકવાર સાંભળવાની તક તો આપવી જોઈએ,પછી શું  નિર્ણય લેવો એ તો આપણા હાથની વાત છે ને ? 

શુભેન્દુનો ગુસ્સો ઠંડો થતાં મદદનીશની વાત ગળે ઉતરી અને કહ્યું " મી.પરીખ, તમે સાચા છો.બોલાવો એ છોકરાને ફરીથી " મદદનીશે નીચે સ્વાગત કક્ષમાં બેસેલ યુવતીને ફોન કરતા કહ્યું " હમણાં જ એક સફેદ શર્ટ પેન્ટવાળો યુવાન લિફ્ટમાંથી નીચે આવશે, એનું નામ વિજય શિંદે છે એને ઉપર મોકલો "

અગિયારમા માળેથી લિફ્ટમાં નીચે આવતા જ સ્વાગત કર્મચારી યુવતીએ વિજયને પૂછ્યું " તમારું નામ વિજયકુમાર શિંદે છે ? તમને ઉપર સાહેબ બોલાવે છે.

વિજય ફરી લિફ્ટમાં ઉપર ગયો શુભેન્દુની પરવાનગી લઇ કેબિનમાં દાખલ થયો. આ વખતે શુભેન્દુ થોડો કુણો પડ્યો અને પૂછ્યું " બોલ જુવાન તું શું આગળ કહેવા માંગતો હતો ? 

વિજયે સ્મિત સાથે આભાર માનતા કહ્યું, "સર,બસ એટલું જ કે કોઈ પણ જગ્યા માટે ઉમેદવારની શૈક્ષણિક લાયકાત ઉપરાંત આત્મવિશ્વાસ અને હિંમત જરૂરી છે,મારા માનવા પ્રમાણે આપે માગેલી શારીરિક લાયકાત વિના પણ કોઈ ઉમેદવાર શક્ષમ રીતે પોતાની સિક્યુરિટી ઓફિસર તરીકેની પોતાની  જવાબદારી નિભાવી શકે,અને એ હું અહીં સાબિત કરવા માગતો હતો " આટલું બોલતા વિજયે પોતાની ફાઈલમાંથી એક ફોટો કાઢી શુભેન્દુના હાથમાં મુક્યો.

શુભેન્દુએ ફોટો હાથમાં લઈ ને જોતા જ એના ચહેરાના હાવભાવ બદલાઈ ગયા અત્યાર સુધી અદબવાળીને  ઉભેલા વિજયને ખુરશી ઉપર બેસવા સૂચન કરતા આશ્ચર્યથી ગરકાવ થઇ જઇ પૂછ્યું" આ ફોટો તારી પાસે ક્યાંથી આવ્યો ?"  

"સર,આપના બધાજ પ્રશ્નોના જવાબ મારી પાસે રહેલા ફોટાથી જ મળી જશે " એમ કહેતા ફાઇલમાંથી બીજો ફોટો કાઢી શુભેન્દુના હાથમાં મુક્યો.

બીજો ફોટો જોતા જ શુભેન્દુ અવાચક થઇ ગયો. ભાવુક બની એકીટશે ફોટાને નીરખતો રહ્યો અને આંખમાં આવતા આંસુને ખાળવા ચશ્મા નીચે રૂમાલ દબાવ્યો. શુભેન્દુ ગળગળો થઈ જતા બોલ્યો " ઓહો, તો તું એ જ વિજય શિંદે છે ? સોરી,મેં તને ઓળખ્યો નહીં. તું એક કામ કર, નીચે પ્રતીક્ષાખંડમાં બેસ, હું તને થોડીવારમાં  બોલવું છું."  

વિજયના ગયા બાદ શુભેન્દુએ ખુદે સ્વાગત કર્મચારીને ફોન કરતા કહ્યું " આવનાર વિજયને પ્રતીક્ષાખંડમાં બેસારી એમને માટે ચા-પાણીની વ્યવસ્થા કરો "

થોડીવાર પહેલાંજ ગુસ્સે થઇ અને વિજયને ગમેતે શબ્દો કહેનાર શુભેન્દુમાં અચાનક જ પરિવર્તન આવી જઇ આટલા મૃદુ અને વિવેકી શબ્દોથી એને માટે ચા-પાણીની સૂચના આપતા શુભેન્દુના બદલાયેલ વર્તનથી મદદનિશ પરીખ અચંબો પામી ગયા, એ સમજી ન શક્યા કે આખરે એવા ક્યા ફોટા વિજયે શુભેન્દુને બતાવ્યા છે કે એનું આટલી હદે હૃદય પરિવર્તન થઇ ગયું ? પરીખ સાહેબ હજુ આ વિચારેજ છે ત્યાં શુભેન્દુએ ભાવુક સ્વરમાં ગળગળા થઇ જઇ પરીખ સાહેબને પહેલો ફોટો બતાવતા કહ્યું " પરીખ, જુઓ આજથી વીસ વર્ષ પહેલા મારા લગ્ન પછી અમે બન્ને હનીમૂન માટે ગોવા ગયેલા તે સમયની આ સમુદ્ર કિનારે પડાવેલી તસ્વીર છે"  

સ્વપ્નું બનેલ સોનેરી ભૂતકાળમાં ખોવાઈ જતા શુભેન્દુએ આગળ ચલાવ્યું," એક દિવસ સાંજના સમયે ગોવાના સમુદ્ર તટ પર મદમસ્ત હવામાં અમે બન્ને જયારે સૂર્યાસ્તની મજા લૂંટતા હતા એ દરમ્યાન પાછળથી કોઈ બે મોટરસાયકલ સવારે આવીને મારી પત્નીના ગળામાં પહેરેલ દશ તોલાનો સોનાનો હાર અને ખભે લટકાવેલ મનીબેગ ચીલઝડપ કરી અચાનક ભાગી છૂટ્યા,જોત જોતામાં તો એ હવામાં ઓગળી ગયા અને અમે બચાવો બચાવોની બુમ પાડતા નિ:સહાય સ્થિતિમાં આંખ ચોળતા એ દ્રશ્ય જોતા રહ્યા.એ મની બેગમાં હોટેલના બિલ પેટે ચૂકવવા માટેના રૂપિયા વીસ હજાર રોકડા તથા હોટેલના રૂમની ચાવી પણ હતા.એ દરમ્યાન ત્યાંથી પસાર થતા એક મોટરસાયકલ ચાલક  કિશોરે આ દ્રશ્ય જોઈ,એ લુટારુઓનો પીછો કર્યો લગભગ સાત-આઠ કિ.મી.પીછો કર્યા બાદ એ બહાદુર કિશોરે બન્ને લૂંટારૂઓને પકડી પાડ્યા અને એકલે હાથે બન્નેને મારી મારીને લોહીલુહાણ કરી નાખી મારા પત્નીનો હાર અને મની બેગ લઈ આવી અમને સહી સલામત પરત કર્યા  એ બહાદુર કિશોર તે જ આ વિજય શિંદે."

આ કિશોરની બહાદુરી અને હિંમતથી ખુશ થઇ મેં એને તત્કાળ રૂપિયા દશ હજાર બક્ષીશ પેટે આપ્યા ત્યારે તેણે હાથ જોડતા કહ્યું "સાહેબ હું ગરીબ જરૂર છું મારે પણ અભ્યાસ માટે ફી ભરવા રૂપિયા-પૈસાની સખત જરૂર છે પણ માનવતા પાસે રૂપિયાનું મૂલ્ય શૂન્ય છે મારે આપની બક્ષીશ નથી જોઈતી, મેં માત્ર માનવ સહજ સહાય કરવાથી વિશેષ કશું નથી કર્યું, જો આપ મને બક્ષીશ આપવા માંગતા જ હો તો હું એક વસ્તુ જરૂર માગીશ અને જો એ મને આપશો તો એ મને આપના દશ હજાર રૂપિયા કરતાં પણ વિશેષ છે " કિશોરની એ માગણી પૂછતાં તેણે કહ્યું "સાહેબ, આપ જો પરવાનગી આપો તો મારે મેડમ સાથે એક ફોટો પડાવવો છે, જે મને જીવનપર્યન્તની યાદગીરી રહેશે આપે આપેલા રૂપિયા તો ટૂંક સમયમાં વપરાઈ જશે." સમુદ્ર કિનારે બેસેલા ફોટોગ્રાફર્સ પૈકી એકને બોલાવીને મેં તેને મારા પત્ની સાથે ફોટો પડાવવા મંજૂરી આપી.જુઓ મારા પત્ની સાથે આ કિશોરની તસ્વીર એવું કહી શુભેન્દુએ બીજો ફોટો પણ પરીખ સાહેબના હાથમાં મુકતા ચોમાસામાં જેમ નેવાના પાણી ટપકે એમ શુભેન્દુની આંખમાંથી અશ્રુ રૂપે પત્નીની યાદ ટપ ટપ ટપકવા લાગી.  

થોડી સ્વસ્થતા પ્રાપ્ત કરતા શુભેન્દુ બોલ્યો,"જયારે એ કિશોરે મારી બક્ષીશ લેવાનો ઇન્કાર કરી મને પગે લાગી આશીર્વાદ આપવાનું કહ્યું ત્યારે હું એ જ ઉદ્યોગપતિ છું  જેણે તેને આશીર્વાદ આપતા કહ્યું હતું કે " જીવનમાં આગળ વધવા માટે માત્ર  હિંમત,અને આત્મવિશ્વાસ વધુ જરૂરી છે એ તારામાં અખૂટ હોવાથી ભવિષ્યમાં તું ખુબ આગળ વધીશ" મારા જ બોલેલા શબ્દો  એણે વીસ વર્ષ પછી પણ યાદ રાખીને મને યાદ અપાવ્યા. મી.પરીખ આ છોકરાને આપણી કંપનીમાં ચીફ સિક્યુરિટી ઓફિસરના પદ ઉપર નિમણુંક આપતો  પત્ર અત્યારે જ હાથોહાથ આપી આવતીકાલથી ફરજ ઉપર હાજર થવાનું કહો એ દરમ્યાન એને માટે રહેવા સ્ટાફ ક્વાર્ટર્સમાંથી એક ફૂલ ફર્નિસ્ડ બંગલો અને એક નવી નકોર ઇનોવા કાર પણ ફાળવો. 

*******