#દ્રષ્ય_૧

#સ્થળ:- સ્વર્ગલોક.

*

દેવાધિદેવ મહાદેવ શૈલ્ય પુત્રી સાથે સુવર્ણ હિંડોળે ઝૂલતા હતા એવામાં યમરાજ પધાર્યા.

યમરાજને આદર સહિત આવકારતા સહઆશ્ચર્ય ભગવાને પૂછ્યું," અરે,મૃત્યુ દૂત આજે વહેલા વહેલા ક્યાં પધારો છો ?"

યમરાજે વળતો ઉત્તર આપતા કહ્યું, "પ્રભુ, પૃથ્વી લોક મધ્યે ભરતખંડ નામના દેશમાં મહારાષ્ટ્ર નામનું રાજ્ય છે ત્યાં પુના શહેર ખાતે જાઉં છું."

ભગવાને પૂછ્યું "અરે આ ક્ષણે ત્યાં કોઈના પ્રાણ હરવાના મારા આદેશ વિના ?"

"પ્રભુ,હું કોઈના પ્રાણ હરવા નહિ પણ ત્યાં વસતા એક સજ્જન કે જેઓ મારા કાર્યમાં મદદ રૂપ બને છે તેનું અભિવાદન કરવા જાઉં છું પણ એક મુશ્કેલી એવી છે કે આવડા મોટા શહેરમાં તેનું નિવાસ સ્થાન શોધવું દુષ્કર છે તેથી આપની મદદ માટે આવ્યો છું."

ખડખડાટ હાસ્ય સાથે ઉમાદેવી એ કહ્યું "હું એ સજ્જનને ઓળખું છું.એમના વતન ખાતે અમારું મહાલય છે ત્યાં તેઓ ત્રણ પેઢીથી અમારા પડોશી છે.એક કામ કરો

ચલિત ધ્વનિ યંત્ર (મોબાઈલ)દ્વારા ગૂગલ મેપમાં "અંતિમ યાત્રા ક્રિયાના નિષ્ણાત. પુના" એટલુંજ લખવાથી એ મેપ આપને તેના ફ્લેટ સુધી પહોંચાડી દેશે"

"અદભુત ! "એટલું બોલી યમરાજે સૂચન મુજબ એ સજ્જનનું રહેઠાણ શોધી કાઢ્યું અને પૃથ્વી લોક તરફ જવા નીકળી પડ્યા.

#દૃશ્ય_૨

#સ્થળ:-પુના શહેરમાં એ સજ્જન નો ફ્લેટ

યમરાજે એ ફ્લેટના પાર્કિંગમાં પોતાનો પાડો પાર્ક કરી સડસડાટ ઉપર પહોંચ્યા.રાત્રીના દશેક વાગ્યા નો સમય હતો.અર્ધ ખુલ્લા દરવાજાને ધક્કો મારી યમરાજ ફ્લેટના દિવાનખાનમાં પ્રવેશ્યા.

વીજળીના આછા પ્રકાશમાં ટેપ રેકોર્ડમાં ગુલામ અલીની

"હંગામા હે કયું બરપા,થોડી સી જો પી લી હૈ" ગઝલ સાંભળતા એ સજ્જન સોફા ઉપર લેંઘો અને સેંડૉક્ટ ગંજી પહેરી પલાંઠી વાળી બિરાજમાન હતા તેની સામે ટીપોઈ ઉપર કોફી કલરનું વિદેશી પીણું ભરેલી દેખાતી એક "બોટલ" એક પ્યાલી,અને શીંગ-ચણા તથા સેવ અને સક્કરપારા ભરેલી ડીશ પણ હતા.સજ્જન એ બોટલમાંથી થોડું પીણું પ્યાલીમાં લઇ ધીમી ઘુંટે પીતા દ્રશ્યમાન થયા.

સાક્ષાત યમરાજને નજરે નિહાળતા સજ્જન જરા ધ્રુજી ઉઠ્યા અને પ્યાલી નીચે મુકતા પૂછ્યું "પ્રભુ આપ ? મારે તો હજુ ઘણી વાર છે"

અટ્ટ હાસ્ય સાથે યમરાજે કહ્યું,

" વત્સ,હું તારા પ્રાણ હરવા નહિ પણ મૃત્યુ બાદ નશ્વર દેહને અવલ મંઝિલે પહોંચાડવાની તારી નિસ્વાર્થ સેવા બદલ

અભિનંદન

આપવા આવ્યો છું. કહે આજકાલ શું સાહિત્યિક પ્રવૃત્તિ ચાલે છે "?

મહાશય ગદગદિત થતા બોલ્યા,

"પ્રભુ આજકાલ હું "વ્યથા" નામનું પુસ્તક લખી રહ્યો છું જેમાં મારા જીવનની વ્યથાઓ વર્ણવી છે"

"વ્યથા ? બોલ એવી તારી કઇ વ્યથા છે હું એ દરેકનું નિવારણ ક્ષણભરમાં નિવારી દઉં" આંગળીઓથી ચપટી વગાડતા યમરાજ બોલ્યા.

આંખમાં ઝળઝળિયાં સાથે સજ્જને કહ્યું "પ્રભુ, વ્યથા તો ઘણી છે હું આપને કેટલીક ગણાવું તેમ છતાં જો એમ જ હોય તો મુખ્ય વ્યથા સાંભળો"

૧: "પ્રભુ,જ્યારે મારી નિસ્વાર્થ સેવાની કદર કરવા આપ સ્વર્ગલોક થી અહીં સુધી પધાર્યા,ત્યારે જે સમાજની હું સેવા કરું છું એ સમાજને મારી કદર નથી.સગા, મિત્ર,કે સ્નેહીઓના અવસાન સમયે મારા નામની માળા જપાતી હોય, મને શોધવા ફોન કરે,વાહન મોકલે, અને ન પહોંચવા સુધી મારી કાગડોળે રાહ જુવે અને બોડી અગ્નિ સમર્પિત થતા જ એ જ લલ્લુઓ મારી સામું પણ નથી જોતા.આપને એવું નથી લાગતું કે મારી જ્ઞાતિએ પ્રતિવર્ષ થતા કાર્યક્રમ માં મારું જાહેરમાં બહુમાન કરી મને તામ્રપત્ર સાથે પ્રશસ્તિ પત્ર આપવું જોઈએ "?

બેઠક ખંડના ખૂણામાં પડેલી એક ખખડધજ પુષ્કળ ધૂળ ચડેલી કાષ્ટ પેટી તરફ ગદા નિર્દેશ કરતાં યમરાજે પૂછ્યું "આ પેટીમાં શું છે ?"

પ્રભુ એમાં સદગત જ્ઞાતિ જનોની અંતિમ ક્રિયા પાછળ મારી વિશિષ્ઠ સેવા પ્રદાન કારણે સ્મૃતિ રૂપે મને મળેલા વાસણો છે,પણ છેલ્લા વિશ વર્ષથી એ પણ હવે કટાઈ ગયા છે.કેટલીક સ્ટીલની તપેલી અને ગ્લાસમાં તિરાડ પડી ગઈ છે.આપ શું એને મારી કદર કર્યાનું પુરષ્કાર સમજો છો "?

" ના,વત્સ એવું નથી.તું સાચો છે.સમાજે તારું બહુમાન કરવું જ જોઈએ અને એ પણ જાહેરમાં.

"બોલ,બીજી તારી કઈ વ્યથા છે." યમરાજે આગળ પૂછ્યું.

૨."પ્રભુ આજ સુધી મેં ચારેક પુસ્તકો લખ્યા,હું વિજ્ઞાનનો વિદ્યાર્થી હોવા છતાં મેં સાહિત્યની અમાપ સેવા કરી એટલુંજ નહિ પણ ગાંઠના ગોપીચંદને એ પુસ્તકો મેં પરિચિતોને નિઃશુલ્ક વિતરિત કર્યા છતાં જ્ઞાતિએ મારી કદર નથી કરી"

એક આછું ડૂસકું ભરતા સજ્જને આગળ ચલાવ્યું "જ્ઞાતિ તો સમજ્યા જ્ઞાતિ તો મને મરણના સમયે કામનો બાકી મરેલો જ સમજે છે પણ આપને એવું નથી લાગતું કે રાજ્યની સાહિત્ય સભાએ,રાજ્યએ,કે રાષ્ટ્રે રાષ્ટ્રીય કક્ષાએ મને રણજિતરામ સુવર્ણ ચંદ્રક.બુકર એવોર્ડ કે પદ્મ વિભૂષણ જેવા ગૌરવાન્વિત સન્માનથી નવાજવો જોઈએ ?" પ્યાલીમાંથી હળવી ઘૂંટ ગળા નીચે ઉતારતા સજ્જન આગળ બોલ્યા.

" પ્રભુ વધુ દુઃખ તો એ છે કે મારા કેટલાક અતિ નજીકના લોકો પૂજ્ય મોરારીબાપુના પરમ ભક્ત અને અતિ નિકટ હોવા છતાં મારી ભલામણ શ્રી.નરસિંહ મહેતા એવોર્ડ માટે પણ નથી કરતા."

" વત્સ,તારી સાહિત્યિક સેવા અજોડ છે.માનવ જાત જ સ્વાર્થી છે અને તારાજ મિત્રો તારો ઉપયોગ કરી તારી જરૂરિયાતે ખસી જાય છે એ મારી પણ જાણમાં છે.તારા એ બધા તાળી મિત્રો ઘણીવાર ફેસબુકના માધ્યમથી તારી શાબ્દિક ફિલમ ઉતારતા હોય છે એ મારા ધ્યાન બહાર નથી.તારી અજોડ સાહિત્યિક સેવા બાબતે તું ઉચ્ચતમ રાષ્ટીય પારિતોષિકથી સન્માનિત થવાનો હક્કદાર છો પણ દેશના પ્રધાન સેવકની નજરે હજુ સુધી તું ચડ્યો નથી પણ ચિંતા ન કર તારા ભાગ્યમાં પદ્મવિભૂષણ થી સન્માનિત થવાનું લખ્યું છે પણ તેને હજુ ઘણી વાર છે" યમરાજે આશ્વાસન આપ્યું.

હર્ષથી ઉછળી પડતા સજ્જનના હાથની પ્યાલી છલકાઈ અને પૂછ્યું

"પ્રભુ,મારી મશ્કરી તો નથી કરતા ને ? એ સન્માન મને ક્યારે મળશે ?"

"#મરણોત્તર". "ઓલ્યા ખલીલ ધનતેજવીની જેમ" યમરાજે ઉદાહરણ સાથે સ્પષ્ટતા કરી.

"વત્સ,હવે તારે કોઈ બીજી વ્યથા નથી એમ સમજીને હું હવે વિદાય લઉં. પ્રભાતનું પહેલું કિરણ ફૂટે તે પહેલાં મારે સ્વર્ગલોક પહોંચવું જરૂરી છે.યમરાજે ઉભા થતા આશીર્વચન આપતા કહ્યું

"વત્સ,તારી સેવાપરાયણ વૃત્તિથી ખુશ થઈ હું તને અજોડ વરદાન આપું છું કે મરણોત્તર તું સન્માનનો અધિકારી બનીશ.સમસ્ત પૃથ્વીલોકમાં જ્યાં ચાર મિત્રો રંગીન રાત્રે મિજલસ જમાવવા ભેગા થયા હશે ત્યાં " ઢાંકણું" ખુલતાં જ તેઓ તને યાદ કરશે તારા વતનમાં કમાન પાસે આ જ બોટલ (રંગીન બોટલ તરફ ઈશારો કરતા) સાથે તારી પુરા કદની કાંસ્ય પ્રતિમા મુકાશે.

શતાયુ ભવ:

"પ્રભુ આપના આગમન અને અભિવાદનથી હું ધન્ય બન્યો છું"

એટલું કહેતા યમરાજના ચરણસ્પર્શ કરવા સજ્જને હાથ ફેલાવ્યો કે તુરતજ ટીપોઈ ઉપર પડેલી બોટલને ધક્કો લાગતાં એ જમીન ઉપર પડી અને ફૂટી. બોટલમાં રહેલું રંગીન દ્રાવણ જમીન પર ફેલાઈ ગયું.

કાચ ફૂટવાના અવાજથી પરિવારના સભ્યો સજ્જનના બેડરૂમમાં ધસી ગયા.

સજ્જન હાથ ફેલાવી "પ્રભુ આપનો ખુબ ખુબ આભાર" એવું ભર ઊંઘમાં બબડતા પથારીમાં આળોટતા હતા.

ઘડિયાળમાં સમય હતો

રાત્રીના ૨-૩૦.

********